"Ένας πόλεμος είναι πάντα σκληρός. Σκληρός ήταν κι ο πόλεμος του 1940. Ήταν όμως κι ένας πόλεμος που διέφερε από τους άλλους, γιατί ένα ολόκληρο έθνος τον αντιμετώπισε με το "χαμόγελο στα χείλη"."
ΜΕ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΣΤΑ ΧΕΙΛΗ - Συγγραφέας: Βαρελλά Αγγελική, 1976
Στον Υ.Β.Ε./ΠΑΟ και
συγκεκριμένα στο 31ο Αντάρτικο Σύνταγμα (ένοπλοι πυρήνες) : ο Κ.
Μαρκογιάννης , Αθανάσιος Γ. Σιώκος , ο Θεοχάρης Κουμαντσιώτης, ο Γ.
Μπακατσιάνος, ο Γ. Αποστολάς, ο Νικόλαος Σιώκος, ο Αθανάσιος Ν. Σιώκος, ο, ο
Κωνσταντίνος Σιώκος και ο Γ. Μουστάκας (πηγή: Για το Ελληνικό Βορρά
–Μακεδονία 1941-1944- Αντίσταση και τραγωδία, Του Παρμ. Ι. Παπαθανασίου. Τόμοι 2
σελ 1450).
Η Πανελλήνιος Απελευθερωτική Οργάνωση (ΠΑΟ) είναι χρονολογικά, η Πρώτη Αντιστασιακή Οργάνωση. Ιδρύθηκε στις 10 Ιουλίου 1941 στη Θεσσαλονίκη (αρχικά, ως Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος/Υ.Β.Ε.), από πατριώτες αξιωματικούς του κεντροδεξιού πολιτικού χώρου. Ταυτόχρονα, είναι και η πλέον άγρια χτυπημένη από τους κομμουνιστές Αντιστασιακή Οργάνωση, με πάνω από 1.300 αγρίως δολοφονημένα μέλη. Εδώ είναι σημαντικό να αναφέρουμε και την δολοφονία από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ το 1944 του Δημήτριος Ψαρρός της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΚΚΑ με το στρατιωτικό της σκέλος 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων. Στην περιοχή μας σε αυτές τις ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ εκκαθαρίσεις τους ΕΑΜ/ΕΛΑΣ αποτρόπαιο γεγονός είναι η Σφαγή της Αρναίας στις 1 Νοεμβρίου 1944 όπου 160 Έλληνες πατριώτες βρήκαν φρικτό θάνατο από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στον Χολομώντα. https://www.palaiochori.gr/2018/04/11144.html
****************************************************************************
✅Στον Ελληνικό
Εμφύλιο πόλεμο 1946 - 1949 (Συμμοριτοπόλεμο) , το Παλαιοχώρι πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε από τους Συμμορίτες "Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος" (Κομμουνιστές, Σλαβόφωνοι κ.α.)
στις 14 Αυγούστου του 1948.
Στην αποφράδα ημέρα για το Παλαιοχώρι στον υπόλοιπο κόσμο τελείωναν οι Θερινοί
Ολυμπιακοί Αγώνες του 1948, οι Αγώνες της 14ης Ολυμπιάδας της σύγχρονης εποχής,
που διοργανώθηκαν στο Λονδίνο του Ηνωμένου Βασιλείου από τις 29 Ιουλίου έως και
τις 14 Αυγούστου .
Νικόλαος Ι. Μέρτζος, “Σβαρνούτ,Το προδωμένο αντάρτικο”, εκδ. Ερωδιός, σελ 467, ISBN-13: 9789606601217
✒ Εκείνοι την αποφράδα ημέρα, επιπλέον των απωλειών που είχε ο Ελληνικός Στρατός, υπήρξαν 6 σκοτωμένοι κάτοικοι ο Αθανάσιος Γεωρ. Σιώκος, ο Γεώργιος Χρισ. Πολύζος, ο Αστέριος Εμμαν. Σίσυλας με την κουνιάδα του Πηνελόπη Ν. Ράϊκου (κάηκαν ζωντανοί), ο Κων/νος Αθαν. Αραμπατζης, ο Νικόλαος Αγγ. Βλαχός
ΚΑΙ 91 πυρπολημένα/κατεστραμμένα ολοσχερώς σπίτια.
Στα δημοσιεύματα του τότε
τύπου αναφέρονται τα εξής :
...ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ , Το
Γενικόν Επιτελείον Στρατού εξέδωσε χθές το κάτωθι ανακοινωθέν : Δυτική Θράκη :
Δραστηριότης ημετέρων . Κεντρική - Ανατολική Μακεδονία : Συμμορίται έβαλον δια
πυροβολικού 20 βλήματα κατά γέφυρας Στρυμώνος άνευ αποτελέσματος , Συμμορίται
επυρπόλισαν 40 οικίας χωρίου Παλαιοχωρίου περιοχής Χαλκιδικής . Εις λοιπην
περιοχήν δραστηριότης ημετέρων . Απώλειαι ημετέρων νεκροί οπλίται 6, νεκροί ΜΑΥ
4, ιδιώται 6, τραυματίαι αξιωματικοί 2, οπλίται 9, ιδιώται (ΜΑΥ) 5 .
Απώλειαι συμμοριτών νεκροί 8. " .
✔ Ερευνάται η προέλευση
του ονόματος του αποβατικού σκάφους “Παλαιοχώρι” Α/Β 620 του
Ελληνικού Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού να είναι απόρροια αυτής της θυσίας
των Παλαιοχωρινών κατά την διάρκεια της εφιαλτικής νύχτας στις
14 Αυγούστου 1948
https://www.palaiochori.gr/2018/02/blog-post_59.html
✔ Για τον/τους υπαίτιο/ιους της πυρπόλησης και λεηλασίας του Παλαιοχωρίου στις 14/8/1948 υπάρχει το εξής : Ήταν κίνηση αντιπερισπασμού των Συμμοριτών "Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος" (Κομμουνιστές , σλαβόφωνοι κ.α.), ο οποίος στον κίνδυνο εγκλωβισμού των δυνάμεων του στο μέτωπο της Πίνδου, μετά την επιτυχή επιχείρηση Κορωνίς (έναρξη 14 Ιουνίου 1948) των κυβερνητικών δυνάμεων (Ελληνικός Εθνικός Στρατός), προχώρησε σε καταστροφές χωριών στην υπόλοιπη ελληνική επικράτεια πχ Μάχη στις Καρυές του Αγίου Όρους στις 16 Οκτωβρίου 1948 https://eftropios.blogspot.com/2022/10/16-1948.html#more
Επίσης για τον τοπικό αρχηγό των Ανταρτών-Συμμοριτών:
1) Mια αναπάντεχη αναφορά στον Παπαγεωργίου: «Για τον Παπαγιώργη της Χαλκιδικής που «φαίνεται» πως ήταν πράχτορας του εχθρού…», Νίκος Ζαχαριάδης, ομιλία την 3η Συνδιάσκεψη τυ ΚΚΕ 10-14.10.1950, σελ. 299. Αναφέρεται από Γ. Γκαγκούλια, στα «τραγικά γεγονότα της 7ης Μεραρχίας του ΔΣΕ», (από το ΒΗΜΑ) σελ. 200
2)
Σε αυτήν εικονίζονται Ιανουάριος 1950 (στο κέντρο με τις χειροπέδες) οι συμμορίτες της Χαλκιδικής Παπαγεωργίου (με τραγιάσκα) και Λάκης Ζαχαριάδης (ΠΕ ταξιαρχίας ΔΣΕ Χαλκιδικής). Η φωτογραφία τραβήχτηκε λίγη ώρα πριν οι αιχμάλωτοι μεταφερθούν στην περιοχή Κάκαβος όπου ο Παπαγεωργίου θανατώνεται με πολύωρα φρικτά βασανιστήρια. Ο Λάκης Ζαχαριάδης κρεμάστηκε σε κοινή θέα στην Αρναία.
3) Για τον Παπαγεωργίου, ο οποίος αποτελεί μυθικό πρόσωπο στη Βόρεια Χαλκιδική, ακούγονται διάφοροι rural legends. Ήταν, λέει, ανθυπολοχαγός αλλά τον είχαν καθαιρέσει (μάλλον για συμμετοχή στο κίνημα της Μέσης Ανατολής). Λιανός, σβέλτος, ιδεολόγος (τα έβαζε με τους συντρόφους του, που έκαναν λεηλασίες). Στρατιωτική ιδιοφυΐα (λένε) είχε πέσει στη δυσμένεια του Κόμματος, γι’ αυτό και δεν έφυγε για έξω, όταν ο ΔΣΕ ηττήθηκε, αλλά έμεινε στη Χαλκιδική. Αυτόπτες μάρτυρες βεβαιώνουν ότι τον είδαν να περνάνε δεμένο οι ΜΑΥδες, μετά τη σύλληψή του. Αλλά, τρεις μέρες αργότερα, όταν έφεραν το πτώμα του στην πλατεία της Μεγάλης Παναγίας, δεν το αναγνώρισε κανείς! (Τον ήφεραν μι το τσουβαλ’ αλλά ότα τ’ ανοίξανι κι δεν τουνε γνώρ’σε κανείς!) Σύμφωνα με το θρύλο, ο Παπαγεωργίου απελευθερώθηκε από τους δεσμώτες του (ή απέδρασε). Μια εκδοχή τον θέλει, ελεύθερο πια, να εκμεταλλεύεται τις άφθονες λίρες που είχε κρύψει όσο δρούσε και να μετατρέπεται σε μεγάλο επιχειρηματία της Θεσσαλονίκης! (Οι ντόπιοι αναφέρουν και το όνομα του – πασίγνωστου – επιχειρηματία) Πάνος 2016 στο https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/03/02/gcw-57/
4) "Ο Παπαγεωργίου, πρώην έφεδρος αξιωματικός του τακτικού Στρατού, που πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο και πήρε μέρος στη μάχη του Ελ Αλαμέιν, ήταν πρόσωπο μυθικό για τους κατοίκους της περιοχής. Ένας τύπος «Ρομπέν των Δασών» για τον οποίο μιλούν ακόμη και σήμερα στα χωριά της Χαλκιδικής. Μετά τον τερματισμό των μαχών στο Γράμμο και την υποχώρηση του ΔΣΕ στην Αλβανία, παρέμεινε στη Χαλκιδική. Στις 8 Ιανουαρίου 1950 συνελήφθη στο χωριό του Μεγάλη Παναγιά και εκτελέστηκε, χωρίς δίκη, έξι μέρες μετά. Ο Φοίβος Νεόκοσμος Γρηγοριάδης στο βιβλίο του «Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου 1945-1949 (Το δεύτερο αντάρτικο) αναφέρει: «Το εναντίον του πάθος εξακολούθησε και μετά τον θάνατό του. Αφού τον έθαψαν έξω από το χωριό, τον ξέθαψαν ύστερα από τρεις ημέρες για να τον «εκθέσουν» και να πεισθούν όλοι οι συγχωριανοί του ότι δεν ζούσε πιά»" Γ. Καραγιάννης 2017 στο Ημερόδρομος
****************************************************************************
✅ Μετά την καταστροφή στις 14/8/1948 και με βάση τα αρχεία ΓΑΚ /ΙΑΜ/ ∆ΤΥΝΘ/ Φ 166: Έγιναν επεμβάσεις σε 91 σπίτια πολεμοπαθών κατοίκων του Παλαιοχωρίου.
- Επίσης αναφορές των έργων και παρεμβάσεων στην αποκατάσταση των ζημιών της εφιαλτικής εκείνης νύκτας έχουμε και στα πρακτικά του Υπουργείου Ανοικοδομήσεως ΓΑΚ/ΙΑΜ/∆ΤΥΝΘ/Φ. 243
✅ Στο "Ο Ελληνικός Στρατός κατά τον αντισυμμοριακόν αγώνα (1946-1949), Επιχειρήσεςι του ΄Γ Σώματος Στρατού (1947-1949), εκδ. Διεύθυνση Ιστορίας Σταρτού, 1976" υπάρχουν αρκετά στοιχεί για τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού στην Περιοχή του Παλαιοχωρίου το έτος 1949
10 Μαρτίου - 7 Απριλίου 1949
18-24 Φεβρουαρίου 1949
Επεμβάσεις διαπιστώνουμε αρκετές στο Παλαιοχώρι και τo 1952 ο Βασιλιάς Παύλος Α΄ της Ελλάδος εγκαινίασε το "πέτρινο" Διδακτήριο (Δημοτικό Σχολείο).
Στην περιοχή της Χαλκιδικής δρούσε η 20η Ταξιαρχία του ΔΣΕ που υπάγονταν στην 6η Μεραρχία Κεντρικής Μακεδονίας διοικητής της οποίας ήταν ο Γιώργης Ερυθριάδης (Πετρής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, πέθανε κρατούμενος στο νοσοκομείο των φυλακών Χανίων – ουσιαστικά εξοντώθηκε- τον Ιανουάριο του 1963). Η 20η Ταξιαρχία έδρασε σε μια ευρύτατη περιοχή από το Άγιον Όρος, τη Χαλικιδική, τα Κερδύλια και τη Νιγρίτα μέχρι και τα Κρούσια του Κιλκίς. Διοικητής της ήταν ο Γιάννης Βασιλειάδης και πολιτικός επίτροπος ο Λάκης Ζαχαριάδης. Στα τρία τάγματά της που δρούσαν στα Κερδύλια, τα Κρούσια και τη Χαλκιδική διοικητές διετέλεσαν οι Κώστας Παπαγεωργίου, Νίκος Αμπελάς (τον συναντήσαμε στο Άγιον Όρος στους λίγους μήνες της παρουσίας εκεί του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ), Κόλιας Νικητίδης, Οδυσσέας Παλληκαρίδης, Γιάννης Αυγητίδης κ.α.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟμιλία Ζήση Λυμπερίδη, γραμματέα της ΟργάνωσηςΠεριοχής Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και μέλους της Γραμματείας της ΚΕ του ΚΚΕ, στην εκδήλωση που διοργάνωσαν η Κομματική Οργάνωση Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και οι Οργανώσεις ΑΕΙ – ΤΕΙ Κ. Μακεδονίας της ΚΝΕ, για να τιμήσουν την 20ή Ταξιαρχία του ΔΣΕ και το Λόχο Νεολαίας Κ. Μακεδονίας του ΔΣΕ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚυριακή 25/9/2016
Φίλες και φίλοι, σ/φισσες και σ/φοι
Βαδίζοντας προς τη συμπλήρωση των 100 χρόνων ζωής του Κόμματός μας, και με αφορμή τα 70 χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ το 1946, είμαστε εδώ σήμερα, για να τιμήσουμε και να βαδίσουμε στα μονοπάτια της 20ηςΤαξιαρχίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και του ηρωικού Λόχου Νεολαίας Κ.Μακεδονίας.
...
σ/φοι και σ/σσες
Η 20η Ταξιαρχία του ΔΣΕ είναι η συνέχεια και εξέλιξη των πρώτων ένοπλων ομάδων καταδιωκόμενων αγωνιστών που εμφανίστηκαν στα μέσα του 1946 στην περιοχή των Κερδυλλίων με επικεφαλής το συνταγματάρχη του 19ου συντάγματος του ΕΛΑΣ, ΒασίληΡαφτούδη. Πολύ γρήγορα η μικρή αυτή ομάδα στα μέσα του καλοκαιριού έφτασε τους 250 μαχητές.
Στην περιοχή Σοχού- Νιγρίτας δημιουργείται μιαδεύτερη ομάδα από 10-15 αγωνιστές, με επικεφαλής τον επίτροπο του 19ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λεωνίδα και με περιοχή δράσης το Βερτίσκο. Αυτή η ομάδα πολύ γρήγορα έφτασε τα 70 άτομα και το καλοκαίρι του 1946τα 150.
Με την ανάπτυξη των δυνάμεων αυτών των ομάδων δημιουργούνται σε Κρούσια, Κερδύλλια, Χολομώντα, Λαϊλιά Σερρών, Παγγαίο και αλλού, αντάρτικα συγκροτήματα με επικεφαλής ένα διοικητή και ένα καπετάνιο,
Με την ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου και τη δημιουργία του ΔΣΕ στις 28/10/1946, ιδρύεται και το αρχηγείο Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο υπάγονταν 11 περιφερειακά Αρχηγεία , ανάμεσά τους και τα Περιφερειακά Αρχηγεία Κρουσίων –Μπέλες, Χολομώντα, Κερδυλλίων και το οποίο στη συνέχεια χωρίστηκε σεΑρχηγείο Κεντρικής Μακεδονίας με έδρα της Γενικής Διοίκησης το Μπέλες και Αρχηγείο Δυτικής Μακεδονίας.
Μετά την ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών άρχισε από το Γενάρη του 1947 η διαμόρφωση νέας δομής των μονάδων του ΔΣΕ, από την κατώτερη ως την ανώτερη ιεραρχικά βαθμίδα, με Ομάδα Μάχης, Διμοιρία, Λόχο, Τάγμα ), ενώ από το καλοκαίρι του 1947 άρχισε η συγκρότηση Ταξιαρχιών.
Στις 27 Αυγούστου 1948, μετά τη μεγάλη μάχη του Γράμμου, καταργήθηκαν τα Αρχηγεία Περιοχών και στη θέση τους συγκροτήθηκαν Μεραρχίες, ανάμεσά τους και η 6η Μεραρχία Κεντρικής Μακεδονίας, με επιτελείο τους Γιώργο Ερυθριάδη «Πετρή»: Διοικητή 6ης Μεραρχίας ΔΣΕ, Μέλος του Π.Γ του ΚΚΕ, Βαγγέλη Βασβανά, Πολιτικό Επίτροπο, Σκανδάλη Ηρακλή, Επιτελάρχη.
Η 6η Μεραρχία αποτελούνταν από 2 Ταξιαρχίες: την 20ηΤαξιαρχία και την 132η Ταξιαρχία με περιοχή δράσης το νομό Σερρών.
Η 20η Ταξιαρχία με Διοικητή το Γιάννη Βασιλειάδη( Φοίβος) και Πολιτικό Επίτροπο το Λάκη Ζαχαριάδη που σκοτώθηκε το 1948 στη Χαλκιδική και μετά το Ζάχο Βασίλη, ήταν η μία από τις δυο Ταξιαρχίες της 6ης Μεραρχίας του ΔΣΕ με περιοχή δράσης τη Θεσσαλονίκη, το Κιλκίς και τη Χαλκιδική.
Στα 3 Τάγματα της 20ης Ταξιαρχίας, Κρουσίων, Κερδυλλίων και Χαλκιδικής Διοικητές ανάμεσα σε άλλους ήταν οι: ο Βαγγέλης Διπλαράκος, ο Κώστας Παπαγεωργίου, ο Γιάννης Αυγητίδης, ο Κόλιας Νικητίδης,ο Νίκος Αμπελάς, ο Οδυσσέας Παληκαρίδης, ο Απόστολος Μπράχος, ο Νίκος Κοχρανίδης, ο Βάσος Μακρίδη κ.α
Η 20η Ταξιαρχία από τη συγκρότηση της μέχρι και τα τέλη του α’ τριμήνου 1949, που υποχρεώθηκε σε ελιγμό διαφυγής προς το Μπέλες, έδρασε σε μια περιοχή που εκτείνονταν από το Άγιο όρος και το Χολομώντα στη Χαλκιδική, το Βερτίσκο , τα Κερδύλλια και τη Νιγρίτα, μέχρι τα Κρούσια στο Κιλκίς.
Όλο αυτό το χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκαν μια σειρά από επιχειρήσεις με σημαντικές επιτυχίες όπως η επιχείρηση στην Αρναία, στο Σοχό, στη Νιγρίτα, στο Λαγκαδά, στην Όσσα, στο Βερτίσκο, στην Τερπνή κ.α...
chrome-extension://oemmndcbldboiebfnladdacbdfmadadm/https://www.902.gr/sites/default/files/MediaV2/20160926/omilia_zisi_lymperidi.pdf
Στα τέλη περίπου του Μάρτη 1949 το 623 και το 626τάγματα της 20ης Ταξιαρχίας που δρούσαν στο Χολομώντα, τα Κερδύλλια και το Βερτίσκο, αναγκάστηκαν να ελιχθούν δίνοντας συνεχείς μάχες αρχικά από το Χολομώντα προς Βερτίσκο και κατόπιν προς Μπέλες, κάτω από τη συνεχή πίεση του Στρατούστα πλαίσια του σχέδιου Ποσειδών και με μεγάλες απώλειες μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ σχεδιασμός από την πλευρά του κυβερνητικού στρατού με τη στήριξη της αμερικάνικης αποστολής, βασίστηκε στο σχεδιασμό της επιχείρησης «Περιστερά» στην Πελοπόννησο, περίπου την ίδια εποχή.
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας έπρεπε να ηττηθεί καινα καταστραφεί στις περιφέρειες ώστε να γίνει δυνατό, να εκδηλωθεί το τελικό χτύπημα εναντίον του στο Γράμμο και το Βίτσι το καλοκαίρι του 1949. Οι τακτικές ήταν επίσης όμοιες. Μεγάλη συγκέντρωση δυνάμεων και, κυρίως επιμονή στα χτυπήματα μέχρι την εξουθένωση της μαχητικής ικανότητας του αντίπαλου. Ταυτόχρονα υποχρεωτική μετακίνηση των κατοίκων των χωριών όπως π.χ των κατοίκων της Ν.Σεβάστειας στην περιοχή του Σοχού, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα ενίσχυσης του ΔΣΕ ή άλλης στήριξής του από τους κατοίκους αυτών των περιοχών.
Πρώτος στόχος ορίστηκε η περιοχή των Κερδυλλίων και οι εκεί δυνάμεις του ΔΣΕ. Τον Φλεβάρη του 1949, μια πρώτη επιχείρηση, με την ονομασία «Αχιλλεύς», στράφηκε εναντίον των δυνάμεων της 20ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ.
Οι αρχικές αυτές επιχειρήσεις από την πλευρά του κυβερνητικού στρατού δεν έφεραν τα αποτελέσματα που επιδιώκονταν. Αντίθετα η 20η Ταξιαρχία του ΔΣΕ πέρασε στη Χαλκιδική και επανήλθε λίγες μέρες αργότερα. Οκυβερνητικός στρατός με το Γ’ Σώμα Στρατού οργάνωσε νέα μεγαλύτερη επιχείρηση το πρώτο δεκαήμερο του Μάρτη, γνωστή με την κωδική ονομασία «Ποσειδών».
Η επιχείρηση «Ποσειδών» έγινε με δύναμη που υπερέβαινε, ως προς το πεζικό την οργανική δύναμη μεραρχίας και περιλάμβανε τεθωρακισμένα, μονάδες ιππικού, πυροβολικό, ισχυρά παραστρατιωτικά τμήματα ΜΑΥ και ΜΑΔ και είχε τη συνδρομή της αεροπορίας και του ναυτικού. Στόχος τους η ολοκληρωτική εξόντωση των δυνάμεων της 20ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ.
Η επιχείρηση του κυβερνητικού στρατού εκδηλώθηκε την1η του Μάρτη 1949 στην περιοχή Μπατράλι – Παπά Ράχη– Γιαννίτσι – Αμυγδαλοχώρι.
chrome-extension://oemmndcbldboiebfnladdacbdfmadadm/https://www.902.gr/sites/default/files/MediaV2/20160926/omilia_zisi_lymperidi.pdf
Οι δυνάμεις του ΔΣΕ ( που αριθμούσαν συνολικά 1.200μαχητές και μαχήτριες ) αναγκάστηκαν να ελιχθούν προς τα δυτικά αρχικά προς τα υψώματα 599 και 573 στην περιοχή Λαγκάδι , ενώ οι τελικές μάχες δόθηκαν στην περιοχή Μοράβα - Γκρούχαλη – Ν.Σεβάστεια στις 2 Μάρτη1949, με αποτέλεσμα σημαντικές απώλειες στις δυνάμειςτου ΔΣΕ ( σύμφωνα με τα στοιχεία του Γ’ ΣΣ οι απώλειες ήταν της τάξης του 70%, από τους οποίους το 50% νεκροί ).
ΑπάντησηΔιαγραφήΜετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή του Βερτίσκου, οι δυνάμεις του ΔΣΕ βρέθηκαν αναγκασμένες να κινούνται σε μια περιοχή όπου οι αποθήκες, τα εφόδια, τα δίκτυα πληροφοριών και οι όποιες επαφές με την τοπική κοινωνία είχαν καταστραφεί, ταυτόχρονα με την εκδήλωση έντονης τρομοκρατίας στον ντόπιο πληθυσμό από τα ένοπλα παραστρατιωτικά τμήματα, τα οποία στην προκειμένη περίπτωση επέδειξαν «ασυνήθιστο ζήλο».
Με την καταστροφή των δυνάμεων στην περιοχή των Κερδυλλίων – Βερτίσκου, η εδαφική συνέχεια των θέσεων του ΔΣΕ στην περιοχή Κορώνα – Κρούσια –Βερτίσκος –Κερδύλλια – Χαλκιδική δέχτηκε ισχυρό πλήγμα, με ταυτόχρονη εξάρθρωση των γραμμών ανεφοδιασμού των δυνάμεων του ΔΣΕ.
Η 20η Ταξιαρχία παρά τις απώλειες που υπέστη, συνέχισε τη δράση της στην περιοχή του Μπέλες, μέχρι την 1ηΣεπτέμβρη 1949, οπότε και οι δυνάμεις της 6ηςΜεραρχίας του ΔΣΕ πέρασαν στη Βουλγαρία.
Μετά την επιχείρηση « Ποσειδών», δυνάμεις της 20ηςΤαξιαρχίας που παρέμεναν στη Χαλκιδική, επιχείρησαν με το Τάγμα Αμπελά στις 19 προς 20 Μάρτη 1949 στη χερσόνησο της Σιθωνίας για στρατολογία νέων μαχητών και ανεφοδιασμό. Η επιτυχία αυτής της επιχείρησης προκάλεσε την κινητοποίηση σημαντικών δυνάμεων του κυβερνητικού στρατού. Παρά όως την κινητοποίηση καιτο γεωγραφικό μειονέκτημα που παρουσίαζε ο στενός χώρος για τις δυνάμεις του ΔΣΕ, κατάφεραν να ξεφύγουν από τον ασφυκτικό κλοιό που είχε δημιουργηθεί.
Μετά από αυτή την επιτυχία του ΔΣΕ, διατάχτηκε το Γ’ΣΣ να αναλάβει άμεσα επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη ζώνη της Χαλκιδικής. Οι επιχειρήσεις ξεκίνησαν στις 23Μάρτη και κράτησαν έως και τις 7 Απρίλη 1949.
Οι δυνάμεις του ΔΣΕ, περίπου 300 μαχητές και μαχήτριες, δεν μπόρεσαν να αντιτάξουν σταθερή αντίσταση, καθώς οι συσχετισμοί ήταν συντριπτικοί σε βάρος τους και είχαν προ πολλού εξαντλήσει τα πυρομαχικά τους. 73 μαχητές έπεσαν νεκροί, ενώ άλλοι 129 συνελήφθηκαν. Η καταστροφή των δυνάμεων του ΔΣΕ στη Χαλκιδική καθώς και η απώλεια εγκαταστάσεων και αποθεμάτων, υπονόμευσε τη δυνατότητα του ΔΣΕ στην περιοχή να συγκεντρώνει δυνάμεις και να οργανώνει σημαντικές επιχειρήσεις.
Για τις δυνάμεις του Τάγματος Χολομώντα έμπαινε πλέον ο στόχος της επιβίωσης και της συντήρησης, που εξυπηρετήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε η εκεί παρουσία μαχητών να συνεχιστεί αρκετό διάστημα μετά και τον Αύγουστο του 1949.
chrome-extension://oemmndcbldboiebfnladdacbdfmadadm/https://www.902.gr/sites/default/files/MediaV2/20160926/omilia_zisi_lymperidi.pdf
Η 20ή Ταξιαρχία του Δημοκρατικού Στρατού
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ πρώτη ένοπλη ομάδα αγωνιστών στην περιοχή εμφανίζεται στα τέλη του 1946, με επικεφαλής το συνταγματάρχη του 19ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, Β. Ραφτούδη, που μαζί με άλλους καταδιωκόμενους αγωνιστές συγκροτούν τον πρώτο πυρήνα στην περιοχή των Κερδυλλίων. Στις αρχές του 1947, δημιουργούνται αντάρτικα συγκροτήματα σε Κρούσια, Κερδύλλια, Χολομώντα, Λαϊλιά Σερρών, Παγγαίο και αλλού.
Με την ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου και τη δημιουργία του ΔΣΕ στις 28/10/1946, ιδρύεται και το Αρχηγείο Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, το οποίο στη συνέχεια χωρίστηκε σε Αρχηγείο Κεντρικής Μακεδονίας και Αρχηγείο Δυτικής Μακεδονίας.
Στις 27/8/1948, μετά τη μεγάλη μάχη του Γράμμου, καταργήθηκαν τα Αρχηγεία Περιοχών και στη θέση τους συγκροτήθηκαν Μεραρχίες, ανάμεσά τους και η 6η Μεραρχία Κεντρικής Μακεδονίας, που αποτελούταν από δύο Ταξιαρχίες: Την 20ή Ταξιαρχία και την 132η Ταξιαρχία με περιοχή δράσης το νομό Σερρών.
Η 20ή Ταξιαρχία του ΔΣΕ, από το Σεπτέμβρη του 1948 μέχρι και τα τέλη του α' τριμήνου του 1949, οπότε υποχρεώθηκε σε ελιγμό διαφυγής προς το Μπέλες, έδρασε σε μια περιοχή που εκτεινόταν νότια από το Αγιο Ορος και τη Χαλκιδική στο Χολομώντα, το Βερτίσκο, τα Κερδύλλια και τη Νιγρίτα, μέχρι τα Κρούσια στο Κιλκίς.
Διοικητής της 20ής Ταξιαρχίας ήταν ο Γιάννης Βασιλειάδης (Φοίβος) και πολιτικός επίτροπος ο Λάκης Ζαχαριάδης (σκοτώθηκε το 1948 στη Χαλκιδική) και μετά ο Ζάχος Βασίλης. Στα τρία Τάγματα, Κρουσίων, Κερδυλλίων και Χαλκιδικής, διοικητές ανάμεσα σε άλλους ήταν οι: Βαγγέλης Διπλαράκος, Κώστας Παπαγεωργίου, Γιάννης Αυγητίδης, Κόλιας Νικητίδης, Νίκος Αμπελάς, Οδυσσέας Παληκαρίδης, Απόστολος Μπράχος, Νίκος Κοχρανίδης, Βάσος Μακρίδης κ.ά.
Η 20ή Ταξιαρχία, από τη συγκρότησή της μέχρι και τα τέλη του α' τριμήνου 1949, πραγματοποίησε μια σειρά από επιχειρήσεις, με σημαντικές επιτυχίες, όπως η επιχείρηση στην Αρναία, στο Σοχό, στη Νιγρίτα, στο Λαγκαδά, στην Οσσα, στο Βερτίσκο, στην Τερπνή κ.α.
Στις τάξεις της 20ής Ταξιαρχίας βρίσκονταν και πολλοί νέοι σε ηλικία μαχητές. ΕΠΟΝίτες ή Αετόπουλα την περίοδο της ΕΑΜικής Αντίστασης ή και νέοι που ήταν παιδιά στη διάρκεια της Κατοχής. Ετσι ιδρύθηκαν και ξεχωριστά ένοπλα τμήματα νεολαίας, όπως ήταν ο Λόχος Νεολαίας Κεντρικής Μακεδονίας, που συγκροτήθηκε το Νοέμβρη του 1947 στο όρος Μπέλες, όπου βρισκόταν και το Αρχηγείο Κεντρικής Μακεδονίας του ΔΣΕ.
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9045357
Ο βασιλιάς Παύλος, μιλώντας στη Θεσσαλονίκη στις 17.11.1950, είχε διακηρύξει: "σήμερον συμβιβασμός με τους κομμουνιστές και στους συνοδοιπόρους δε χωρά".
ΑπάντησηΔιαγραφή