Voyage dans la Macedoine, Espirit m. Cuisinery

COUSINÉRY, Esprit Marie. Voyage dans la Macédoine, contenant des recherches sur l'histoire, la géographie et les antiquités de ce pays..., vol. II, Paris, Imprimerie royale, MDCCCXXXI [=1831].

Χάρτης ενός τμήματος της Μακεδονίας (1826), M. E. M. Cousinery, Voyage dans la Macedoine, Παρίσι 1831.

http://eng.travelogues.gr/item.php?view=54271

*//*

Το 1793 πέρασε από το Παλαιοχώρι Χαλκιδικής ο Γάλλος πρόξενος στην Θεσσαλονίκη Espirit m. Cuisinery.
Στο Voyage dans la Makedonie περιγράφει έναν δυναμικό οικισμό.

Και κλείνει την τρισέλιδη αναφορά του στο Παλαιοχώρι και στον Παλαιοχωρινό ο οποίος τον φιλοξένησε με την ιστορική ρήση «[...]με μεγάλη μου λύπη αποχωρίστηκα από αυτόν τον Έλληνα κάτοικο σίγουρα της αρχαίας αυτής Χαλκιδικής [...]».

Voyage dans la Macédoine: contenant des recherches sur l'histoire ..., Τόμος 2

Μτφ. Ενώ οι γυναίκες, και η ερωμένη και οι υπηρέτριες, ετοίμαζαν το δείπνο, η αίθουσα της δεξίωσης γέμισε από φίλους και συγγενείς του σπιτονοικοκύρη. Η κουβέντα ακουμπούσε σε διάφορα θέματα που μπορούσαν μόνο να με καθοδηγήσουν. Απάντησα στις ερωτήσεις, ικανοποιήσαμε τις δικές μου. Μεταξύ άλλων, έμαθα ότι το οροπέδιο όπου έμενα ήταν πολύ κατοικημένο κατά τις επιδρομές των Βουλγάρων. ότι ένα μέρος αποτελούσε την επικράτεια της Polina (Απολλωνία) και ένα σημαντικότερο μέρος αυτό του Larégovi. Ο Αγάς έχει και μερικές μικροϊδιοκτήματα εκεί. Δεξιά υπήρχε μια πόλη που με το όνομα Paleochori (Παλαιοχώρι), vieille ville (παλιά πόλη), διαθέτει μόνο νερόμυλους. Μου είπαν επίσης ότι οι κάτοικοι του Παλαιοχωρίου, χωρίς να αλλάξουν αυτή την ονομασία, είχαν έρθει για να μείνουν στο βάθος του οροπεδίου της Larégovi, και ότι αυτή η νέα κατοικία τους (εγκατάσταση) θα βρεθεί στο δρόμο μου. 

Κατέθεσα ότι ενδιαφέρθηκα τόσο πολύ για όλα όσα ειπώθηκαν για τα στατιστικά στοιχεία των χωρών που βρίσκονται στη βόρεια ακτή του Larégovi (Αρναία), που ο οικοδεσπότης μου με πίεσε πολύ να σταματήσω στη θέση του για λίγες μέρες. Οι προσφορές του ήταν ειλικρινείς και ζωντανές. αλλά, παρά την επιθυμία μου να εξερευνήσω μια τόσο ενδιαφέρουσα χώρα, είχα ακόμα τόσες πολλές χώρες να καλύψω, και τόσο λίγο χρόνο να αφιερώσω σε αυτά τα θελήματα, που αντιστάθηκα στις παρακλήσεις του. 

/*/

https://books.google.gr/books?id=SRIwAAAAYAAJ&printsec=frontcover&hl=el#v=onepage&q&f=false
σελ. 140, 142 - 144.

COUSINÉRY, Esprit Marie. Voyage dans la Macédoine, contenant des recherches sur l'histoire, la géographie et les antiquités de ce pays..., vol. II, Paris, Imprimerie royale, MDCCCXXXI [=1831].
http://el.travelogues.gr/collection.php?view=317

COUSINÉRY, Esprit Marie. Voyage dans la Macédoine, contenant des recherches sur l'histoire, la géographie et les antiquités de ce pays..., vol. II, Paris, Imprimerie royale, MDCCCXXXI [=1831].
http://el.travelogues.gr/collection.php?view=316

Μτφ. Κατερίνα Μήτσιου, Αρχιτέκτων, Βόλος

Το πρωί της επομένης πήρα το μονοπάτι για το Παλαιοχώρι· ο δρόμος μου περιστοιχιζόταν από αμπέλια που τα είχαν κιόλας τρυγήσει, και από μερικούς κήπους· ποταμάκια κυλούσαν προς βορρά σ’ αυτό το οροπέδιο, και σε λιγότερο από μία ώρα , ενώ βρισκόμουνα ξανά μέσα στα δάση σε μια επικλινή πλαγιά, συνάντησα ένα άλλο μεγαλύτερο ρυάκι που τα νερά του κατευθύνονται στο νότο προς τους μύλους, και μετά πάνε να χυθούν στον Χαβρία.

Μόλις έφθασα στις όχθες του ρυακιού που διασχίζει το Παλαιοχώρι, ξεπέζεψα για να υποβάλω στον πρώτο περαστικό κάποια ερωτήματα για τα ερείπια ενός μικρού γειτονικού πύργου που είχα δει στα υψώματα: έκρινα ότι θα έπρεπε να είχε χρησιμεύσει σαν υπεράσπιση στην είσοδο του στενού περάσματος όπου είναι τοποθετημένο το χωριό. Η τύχη με βοήθησε πέρα από κάθε προσδοκία. Η περιέργεια είχε προσελκύσει στα βήματά μας μερικά πρόσωπα  ασυνήθιστα να βλέπουν Φράγκους στα βουνά τους. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους περίεργους ήταν ένας έμπορας, που η φορεσιά του τον έκανε να ξεχωρίζει. Ήταν επίσης ο πιο διατεθειμένος να με πλησιάσει. Το δίχως άλλο, μου είπε, πηγαίνετε στο Μαδέμ, όνομα που δίνουν στα μεταλλεία, όποιου τύπου και νάναι. Θέλετε να μου κάνετε την ευχαρίστηση να ξαποστάσετε μία στιγμή στο σπιτικό μου? Δεν μπορούσα ν’ αρνηθώ. Μου είπε, στη διαδρομή, πως το κοστούμι του θα με είχε εντυπωσιάσει, ότι το αγόρασε στην πρωτεύουσα όπου το εμπόριό του τον καλούσε από καιρού εις καιρόν… και ότι, έχοντας γνωρίσει πολλούς Ευρωπαίους, θα ήταν ευτυχής να μου προσφέρει μερικές υπηρεσίες. Δέχθηκα τον καφέ του· φροντίσανε ν’ ανάψουνε την πίπα μου, και, μετά από μερικές ερωτήσεις που απηύθυνα στον οικοδεσπότη μου σχετικά με τη φύση του εμπορίου του, έφερα την κουβέντα στον παλιό πύργο πάνω από τα κεφάλια μας. Μου απάντησε πως ο καιρός που ο πύργος αυτός χρησίμευε για υπεράσπιση του τόπου πρέπει να ήταν πολύ μακρινός, αφού κανείς δεν μπορούσε να δώσει καμία μαρτυρία· μα πως αυτό που γνώριζαν πολύ καλά, είναι ότι αυτού του είδους οι οχυρώσεις ήτανε πολυάριθμες στην βουνοπλαγιά που μας περιστοιχίζει. Τα πυκνά δάση, μου είπε, σίγουρα συνέβαλαν περισσότερο απ’ τους μικρούς πύργους στη διαφύλαξη σε όλη της την καθαρότητα της ελληνικής φυλής που κατοικεί σε τούτα τα βουνά. Πράγματι, πρόσθεσε, θα βρείτε εδώ πολύ πιο σπάνια άλλους Τούρκους από εκείνους που διευθύνουν τα μεταλλεία και τους μύλους που νοικιάζουν. Κανένας Βούλγαρος, κανένας Αλβανός, κανένας Εβραίος δεν εμφανίζεται, παρά περαστικός. Από αυτό συμπέραινε, και με το δίκιο του, πως τον καιρό των εξεγέρσεων και των κατακτήσεων, αυτά τα δάση υπήρξαν η σωτηρία των κατοίκων, πως είχαν αποτρέψει τη μετανάστευση, και είχαν διατηρήσει ανέπαφες τις παλιές φαμίλιες που είχαν καταφύγει εδώ. Αυτοί οι κάτοικοι, μου είπε ακόμη, είχαν αποκτήσει ευκολότερα συνθηκολογήσεις με πλεονεκτήματα και προνόμια που ίσχυαν ακόμη, και κάποια ανοχή που ωφελεί τους πάντες· καυχιόμαστε όλοι σε τούτα τα βουνά για τον τίτλο μας σαν Έλληνες, για τους ναούς μας, τους κληρικούς και τα σχολεία μας.

Αυτές οι εξηγήσεις μου φάνηκαν εύλογες· αποχαιρέτησα με λύπη μου τον πιο σοφό, χωρίς αμφιβολία, Έλληνα της παλιάς Χαλκιδικής.