για τον αληθινό Αλέξη (Γιώργη) Ζορμπά

http://www.kazantzakispublications.org/gr/book.php?bookid=74

 "Στο Παλαιοχώρι  Χαλκιδικής  έζησε τα πιο κρίσιμα χρόνια της ζωής του. Εκεί διέμεινε σε ένα φίλο του και εργάστηκε ως μεταλλωρύχος σε μια Γαλλική εταιρεία εκμετάλλευσης μεταλλείων στο Μαδεμ Λάκκο. Γνωρίστηκε με τον αρχιεργάτη του μεταλλείου, Γιάννη Καλκούνη, "έκλεψε" και παντρεύτηκε στο Παλαιοχώρι την κόρη του Ελένη, και έκανε μαζί της δώδεκα παιδιά (έζησαν τελικά τα επτά)" ...
a) https://moyzas.blogspot.com/2018/03/blog-post_52.html &
b) http://palaiochori.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=2&Itemid=37
Τεκμήρια:

/*/

1)

http://www.shortfilm.gr/film.asp?id=2506

http://www.tainiothiki.gr/v2/filmography/view/1/5781

/*/

2)

Ο Καζαντζάκης ξανασταυρώνεται

Συγγραφείς:   Γιάννης Γουδέλης

Θέμα:  Γλώσσα (γενικά)

Εκδότης: Δίφρος

Σελίδες:  574

Ημ. Έκδοσης: 01/01/1987

Ο Γιάννης Γουδέλης (1919 - 1999) ήταν Έλληνας συγγραφέας και εκδότης.

Γεννήθηκε το 1919 στο Καρυοβούνι της Μάνης. Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Περιλαμβανόταν μεταξύ των διοργανωτών της κηδείας του Κωστή Παλαμά το 1943. Συμμετέσχε στην παράσταση της «Τρισεύγενης» και στις μουσικές εκδηλώσεις που οργάνωσε το Πανεπιστήμιο. Ίδρυσε το Γραφείο Επιστημονικών Εφαρμογών στην Αθήνα. Το 1954 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο «Δίφρος» και το 1956 το τριμηνιαίο περιοδικό «Καινούρια Εποχή». Εξασφάλισε για τον «Δίφρο» την αποκλειστικότητα της έκδοσης των έργων του Νίκου Καζαντζάκη. Στα έργα του επικεντρώνεται στην ήττα της Αριστεράς στον Εμφύλιο, αντιμετωπίζοντας την ηγεσία της κριτικά. Το 1973 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων. Πέθανε το 1999. 
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82

"Ο  πρώτος  γιός  του,  ο Ανδρέας  Ζορμπάς,  είπε  στον ερευνητή και συγγραφέα Γιάννη Γουδέλη και καταγράφηκαν στην εισαγωγή του βιβλίου «Ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ»:

«ο Γιώργης  Ζορμπάς, ο  γιος του Ξενοφώντα ή Φώντα, γεννήθηκε στο Ελευθεροχώρι (Πιερίας), στα 1857. Πέθανε στα Σκόπια στις 16 Σεπτεμβρίου 1941, σε ηλικία δηλαδή 84 χρονών. Απόχτησε τα παρακάτω εφτά παιδιά:

1) Ανδρέας Ζορμπάς. Γεννήθηκε στα 1894 στο Καταφύγι της Κοζάνης (Λάθος, σωστό στο Παλαιοχώρι Χαλκιδκής δίδυμος μαζί με τον Ιωάννη που χάθηκε στην αφήγηση του Αναπλιώτη).

2) Αντρονίκη, σύζυγος Κωνσταντίνου Κεχαγιά (Κεχάεφ). Γεννήθηκε στο Ίσβορο Χαλκιδικής στα 1896, πέθανε το 1974.

3) Τασία, σύζυγος Ράδου Αλεξίου. Γεννήθηκε στα 1899.

Αναστασία γεννημένη στην Ορμύλια, σύζυγος Ραδαμάνθη Αλεξίου (1883-1952) και γιαγια του Παύλου Σιδηρόπουλου https://pavlos-sidiropoulos.gr/%CE%92%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B1
https://greekarchivesinventory.gak.gr/index.php/38te-69ec-ey3m

4) Ευάγγελος Ζορμπάς. Γεννήθηκε στα 1901.
5) Εμμανουήλ Ζορμπάς. Γεννήθηκε στα 1904.
Τούτα τα παιδιά γεννήθηκαν στην Ορμύλια της Χαλκιδικής.

6) Φιλίτσα, σύζυγος Βασ. Παυλίδη και μετά Παλάσκα. Γεννήθηκε στη Γερακινή Χαλκιδικής στα 1906

7) Κατίνα, σύζυγος Νίκου Γιάντα, γεννήθηκε στο ίδιο χωριό στα 1908"

3)

Ο αληθινός Ζορμπάς και ο Νίκος Καζαντζάκης

Γιάννη Αναπλιώτη

επιμέλεια: Ζώης Μπενάρδος
Δρόμων, 2003
256 σελ.

[...] Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, το βιβλίο αυτό δεν είναι ούτε μελέτη, ούτε καθαρή ιστορία, ούτε φιλοσοφικό δοκίμιο. Είναι ίσως ένα απλό αφήγημα, που έχει κάτι απ' όλα αυτά - και ιστορία, και μελέτη, και φιλοσοφική διάθεση. Η σύνθεση αυτή αντιπροσωπεύει τις ιδιαίτερες προτιμήσεις μου. Θέλησα σ' αυτή να δώσω κι ένα κομμάτι από τον εαυτό μου. Ο καλλιεργημένος αναγνώστης θα το διαπιστώσει αυτό από τους λυρικούς τόνους της πρόζας και τους κάποτε βερμπαλιστικούς ήχους της.  [...] Το γενικό διάγραμμα του βιβλίου το χώρισα σε τρία βασικά μέρη. Στο πρώτο προσπάθησα να δώσω τη υφή του τοπίου της Μάνης και ατόφιους το Ζορμπά και τον Καζαντζάκη, έτσι καθώς πρόβαλλαν από τα πραγματικά γεγονότα και τ' αναθυμήματα της Στούπας. Στο δεύτερο κάνω μια αντιπαραβολή των ιδεών και των αντίθετων χαρακτήρων των δύο αυτών, όπως ξεπηδούν μέσα από τις γραμμές του μυθιστορήματος "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά". Στο τρίτο μέρος που μπαίνω στη ψυχανάλυση των δύο ηρώων, επιχειρώ και μια διείσδυση στον κύκλο των ιδεών του βιβλίου. Παίρνω θέσεις ξετινάζω όπου νομίζω ότι χρειάζεται ξετίναγμα. [...]
(από τον πρόλογο του βιβλίου) ....

"Η πρώτη θυγατέρα του Ζορμπά, Αντρονίκη, η σύζυγος του Κωνσταντίνου Κεχαγιά, έδωσε αφορμή με το σύνολο των αφηγήσεών της αλλά και μερικών συνεργατών του πατέρα της, να συγγράψει ο Μεσσήνιος ιστοριοδίφης και ερευνητής Γιάννης Αναπλιώτης το βιβλίο του «Ο Αληθινός Ζορμπάς και ο Ν. Καζαντζάκης», που εκδόθηκε το 1960, μέσα στο οποίο μιλάει με το δικό του τρόπο για τον Ζορμπά και τον δημιουργό του, Νικ. Καζαντζάκη."

/*/

4)

Σε δημοσίευμα στο εβδομαδιαίο φιλολογικό – εγκυκλοπαιδικό – επιστημονικό περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» το 1965, με αφορμή τότε την προβολή της κινηματογραφικής ταινίας του Μιχ. Κακογιάννη » Ζορμπάς ο Έλληνας», καταχωρείται άρθρο του Γ. Αναπλιώτη με τίτλο «Ο Αληθινός Ζορμπάς» και υποσημείωση «Το μικρό του όνομα ήταν Γιώργης. Γεννήθηκε στον Κολινδρό. Ήθελε να γίνει τσοπάνης, αλλά αναγκάσθηκε να γίνει μιναδόρος στα μεταλλεία του Μαντέμ Λάκκου», στο οποίο παρατίθενται αποσπάσματα από το βιβλίο του.

Μεταξύ άλλων αναφέρει ότι το έργο του «είναι απόλυτα ντοκουμενταρισμένο κι” αδίσταχτα «αυθεντικό», γιατί στηρίζεται σε διασταυρωμένες κι” από πολλές πλευρές αυστηρά ελεγμένες πηγές. Σε αφηγήσεις της πρωτοθυγατέρας του Ζορμπα, Αντρονίκης Κεχαγιά και των συνεργατών του, δηλαδή των ανθρώπων που τον ζήσανε από κοντά και δούλεψαν, μαζί του στο μεταλλείο της Μάνης. Αναφέρεται στο χρονικό της ζωής του Ζορμπά και του Καζαντζάκη, το 1917, στο μεταλλείο της Πραστοβάς Στούπας – Καρδαμύλης της Μάνης, που τους έδεσε με στέρεη κι” αδελφική φιλία, που κράτησε ώς τον θάνατό τους. Στο χρονικό που είχε υφανθεί και με το πέρασμα από τη γραφική ακρογιαλιά της Στούπας του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού, της Μαρίκας Κοτοπούλη, της Γαλάτειας Καζαντζάκη κ.ά. – και που ξεσκίζει τον ωραίο μύθο του συγγραφέα του «Βίου και Πολιτείας του Αλέξη Ζορμπά», ότι τάχα το μεταλλείο βρισκόταν στην Κρήτη».

Σε άλλο σημείο ο Αναπλιώτης περιγράφει με το δικό του τρόπο τον Ζορμπά: «Τί ήταν ο Ζορμπάς; Ήταν ένας βουνίσιος χωριαταράς, που μόλις ήξερε λίγα κολλυβογράμματα, ένας αγράμματος πες, ένας καταπληχτικός εμπειρικός σοφός που τάιζε καθημερινά τον Καζαντζάκη με «λιονταρίσιο μυαλό». Και τί ήταν η σοφία του; Κατασταλαγμένη εμπειρία από την ανήσυχη ζωή του, από την πολύχρονη Οδύσσειά του. Κοσμογυρισμένος. Έχει ταξιδέψει κι έχει ζήσει στην τουρκοκρατούμενη και στη λεύτερη Ελλάδα, στη Ρωσία και στη Σερβία. Έχει αλλάξει πολλά επαγγέλματα: κανατάς, γυρολόγος, νταμαρτζής, μιναδόρος, σαντουρτζής, στραγαλατζής, γύφτος, λαθρέμπορας. Κ” είχε στις περιπλανήσεις του γνωρίσει όλες σχεδόν τις ράτσες: ρωμιούς, τούρκους, βούλγαρους, ρουμάνους, ρώσους, οβριούς – ό,τι βάλει ο νους σου. «Πολλών δ” ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω». Πάει να πει είχε γνωρίσει τον άνθρωπο σε μεγάλη ποικιλία. Του “χε κάμει πολλά, αλλά κ” είχε πάθει πολλά απ” αυτόν». 

/*/

5)

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΑΠΟΗΧΟΙ ΤΟΥ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟΥ ΠΙΕΡΙΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ

Νικόλαος Αστ. Σόρμας

επιμέλεια σειράς: Θεόδωρος Ζαπουνίδης

Μάτι, 2007

365 σελ

Ανάμεικτα αισθήματα χαρμολύπης διακατέχουν τον αναγνώστη αυτού του πονήματος, που με εξαιρετική επιμέλεια και πολύχρονο μόχθο συνέγραψε ο ρέκτης της Ιστορίας και συλλέκτης λαογραφικού υλικού Νίκος Σόρμας, θερμός εραστής της διαδρομής της λαμπρής κωμόπολης και γενέτειράς του, του Καταφυγίου, ενός από τους καταφυγιακούς οικισμούς που πέρασε "δια πυρός και σιδήρου" τρεις φορές στην πορεία του, από τα Άγραφα μέχρι τη Γράτσανη, στις υπώρειες των δυτικών Πιερίων, μετά τη συντριβή της Επανάστασης στα Άγραφα του φιλοσόφου ιερωμένου Διονυσίου (Οικονομικού) και το ανελέητο κυνήγημα των Επαναστατών από τους Τούρκους. Από εκεί κατέφυγαν στα υψώματα των Πιερίων, όπου έζησαν και μεγαλούργησαν οι Αγραφιώτες - Καταφυγιώτες επί δυο και πλέον αιώνες με ηρωικές πράξεις στα χρόνια της Εθνεγερσίας και ελεύθερο ουσιαστικά μετεπαναστατικό βίο μέχρι το 1912 που ολοκληρώθηκε το όραμα της απελευθέρωσης και της Μακεδονίας, για να αναδειχθεί το Καταφύγι ένα από τα πιο ζωντανά κύτταρα των ορεινών κωμοπόλεων της χώρας με το φιλοπρόοδο λαό του πρώτο στην καθημερινή βιοπάλη, στις Τέχνες και τα Γράμματα. [...]

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

/*/

6)

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΖΟΡΜΠΑΣ ΜΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗ ΦΙΛΙΑ

Συγγραφέας: ΣΤΑΣΙΝΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Εισαγωγή: Θανάσης Αγάθος

Εκδότης: ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ , 2017

σελ 112

ΣΤΑΣΙΝΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ .Συγγραφέας

Ο Γιώργος Στασινάκης γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1941 και φοίτησε στο Γαλλικό Κολλέγιο Δελασάλ «Άγιος Παύλος» στον Πειραιά. Σπούδασε στο Μπορντό της Γαλλίας Πολιτικές Επιστήμες, Νομικά και Δημόσιο Δίκαιο. Μετά τις σπουδές του εγκαταστάθηκε στη Γενεύη της Ελβετίας, όπου έργάστηκε αρχικά ως βοηθός Αντιπροσώπου της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, στη συνέχεια ως βοηθός Κοσμήτορα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Γενεύης και τέλος ως ανώτερο διοικητικό και νομικό στέλεχος του CERN (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2005, οπότε συνταξιοδοτήθηκε. Έχει λάβει έως σήμερα τρεις σημαντικές τιμητικές διακρίσεις: Ιππότης του Εθνικού Τάγματος Αξίας (1996) από τη Γαλλική Δημοκρατία, Πρεσβευτής Ελληνισμού (2008) από την Ελληνική Πολιτεία και Επίτιμος Δημότης (2007) του Δήμου «Νίκος Καζαντζάκης». Είναι ιδρυτής και πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (ΔΕΦΝΚ), ενώ κατέχει επίσης τη θέση του αρχισυντάκτη της ετήσιας επιθεώρησης Le Regard crétois και του ενημερωτικού δελτίου Synthesis, που αποτελούν εκδόσεις της ΔΕΦΝΚ. Είναι μέλος της Διεθνούς Ένωσης Γαλλόφωνου Τύπου και ένας από τους σημαντικούς δωρητές του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη στη Μυρτιά της Κρήτης. Έχει δώσει πολλές διαλέξεις και έχει ταξιδέψει με δικά του έξοδα σε ενενήντα έξι χώρες για τη διάδοση του έργου και της σκέψης του Καζαντζάκη σε ολόκληρο τον κόσμο.

Περίληψη

Στο βιβλίο αυτό ο Γιώργος Στασινάκης, πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, πραγματεύεται τη σχέση Καζαντζάκη – Ζορμπά, την ιστορία μιας αληθινής φιλίας. Εξήντα χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, και ύστερα από εμπεριστατωμένη έρευνα, παρουσιάζονται άγνωστα στοιχεία για τον θρυλικό Γιώργη Ζορμπά (που έγινε Αλέξης Ζορμπάς στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά): η γέννησή του στη Μακεδονία, τα ταξίδια και οι περιπέτειές του, η ταφή στα Σκόπια… Επίσης έρχονται στο φως στοιχεία για τη σχέση του με τον Καζαντζάκη, όπως η γνωριμία τους στο Άγιον Όρος, η εκμετάλλευση ενός λιγνιτωρυχείου στη Μεσσηνιακή Μάνη, ο επαναπατρισμός Ελλήνων από τον Καύκασο κ.ά. Η φιλία τους ήταν βαθιά και αληθινή. Ο Ζορμπάς ανέφερε: «Αφεντικό, άνθρωπο δεν αγάπησα σαν εσένα». Και ο Καζαντζάκης έγραψε: «Αν ήθελα να ξεχωρίσω ποιοι άνθρωποι αφήκαν βαθύτερα τ’ αχνάρια τους στη ψυχή μου, ίσως να ξεχώριζα τον Όμηρο, το Βούδα, το Νίτσε, τον Μπέρξονα και το Ζορμπά [...] Ο Ζορμπάς μ’ έμαθε ν’ αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι το θάνατο» 

https://issuu.com/kastaniotis_editions/docs/978-960-03-6179-7

/*/

Read More

Ποιος ήταν ο πραγματικός Ζορμπάς;

Του έχει κάνει εντύπωση και το έλεγε ο πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη Γιώργος Στασινάκης στην πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου του «Καζαντζάκης – Ζορμπάς. Μια πραγματική φιλία», στην Αθήνα.

Σε πολλά σημεία του Εξωτερικού, που επισκέφθηκε τα τελευταία χρόνια, ξέρουν κυρίως τον Ζορμπά κι όχι τον Καζαντζάκη. Κι αυτό, βέβαια, οφείλεται στην πασίγνωστη κινηματογραφική ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Αλέξης Ζορμπάς», αλλά και στο πασίγνωστο σ’ όλο τον κόσμο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, που, όπως ειπώθηκε, χαρακτηρίζεται πλέον «εθνικό βιβλίο» 

Ποιος ήταν, όμως, ο Αλέξης Ζορμπάς, που περιγράφει στο βιβλίο του ο Νίκος Καζαντζάκης; Κατ’ αρχήν το όνομα του πραγματικού Ζορμπά ήταν  Γεώργιος κι όχι Αλέξης.

Τον Γεώργιο Ζορμπά γνώρισε ο Νίκος Καζαντζάκης το 1914 στο Άγιο Όρος κι από τότε αναπτύχθηκε μια πραγματική φιλία, που δεν έσβησε ποτέ μέσα στα επόμενα χρόνια και σ’ αυτό αναφέρεται το βιβλίο του Γιώργου Στασινάκη για το οποίο μίλησαν στον «ΙΑΝΟ» ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών  Θανάσης Αγάθος και η διευθύντρια των «Εκδόσεων Καζαντζάκη» Νίκη Σταύρου.

Ο Γεώργιος Ζορμπάς γεννήθηκε στον Κολινδρό του Νομού Πιερίας το 1865 και πέθανε το 1941 στα Σκόπια, όπου και βρίσκεται σήμερα ο τάφος του, που, όπως είπε ο Γιώργος Στασινάκης, τον ανακάλυψε το 1997 ο Μίκης Θεοδωράκης.

Ζορμπά και Καζαντζάκη ένωνε το πάθος για ζωή. Ο διανοούμενος και ο εργάτης. Ο Ζορμπάς ήταν μερακλής, γλεντζές, φιλόσοφος της ζωής, παρότι δεν γνώριζε γράμματα.

Στο Παλαιοχώρι  της Χαλκιδικής, όπου εργάστηκε σαν μεταλλωρύχος, γνωρίστηκε με την Ελένη Καλκούνη, παντρεύτηκαν κι έκαναν 12 παιδιά, από τα οποία επέζησαν 7, αλλά ο πόλεμος και ο θάνατος της γυναίκας του Ελένης, έφεραν δυστυχία στην οικογένεια.

Το 1914 ο Γεώργιος Ζορμπάς φεύγει για το Άγιο Όρος με την απόφαση να γίνει καλόγερος. Εκεί γνωρίσθηκε με τον Καζαντζάκη κι αργότερα πήγαν στη Μεσσηνιακή Μάνη, για να εκμεταλλευτούν τα ορυχεία της Πράστοβας, κοντά στη Στούπα, παραθαλάσσιο χωριό του Δήμου Λεύκτρου. Εδώ εμπνεύστηκε ο Καζαντζάκης το έργο του «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά».

Η ταραγμένη ζωή του Γεωργίου Ζορμπά θα σταματήσει στα Σκόπια, όπου εγκαταστάθηκε, ξαναπαντρεύτηκε, έκανε κι άλλα παιδιά και νέα οικογένεια, ασχολήθηκε και πάλι με την εξορυκτική δραστηριότητα. Όμως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η κατάσχεση των ορυχείων από τους Γερμανούς κατακτητές, η πείνα και η ναζιστική σκλαβιά τον έστειλαν στον τάφο το 1941.

Ο Νίκος Καζαντζάκης έγραψε το βιβλίο για το Ζορμπά στην Αίγινα τα χρόνια 1941-1943 και πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1946 από τις «Εκδόσεις Δημητράκου».

http://www.kritikaepikaira.gr/poios-itan-o-pragmatikos-zormpas/
https://www.ianos.gr/kazantzakis-zormpas-mia-alithini-filia-0394136.html

Read More