Πόσα παιδιά δεν έχουν νανουριστεί, κοιμηθεί, στο σπίτι αλλά και στο χωράφι...!
Η παραδοσιακή σαρμανίτσα είναι είδος κούνιας, που τη χρησιμοποιούσαν στην περιοχή της Ηπείρου, όπου κοίμιζαν και κουνούσαν τα μωρά. Το κούνημα γινόταν και με τα πόδια, όταν η μάνα είχε πιασμένα τα χέρια της με γνέσιμο, μπάλωμα ή πλέξιμο.
Υπήρχαν σαρμανίτσες σκέτες, άλλες χρωματισμένες με διάφορα επάνω στολίσματα, όπως λουλούδια κ.α.
Εκεί μέσα τυλιγμένο στα σπάργανά του, σε τρόπο που μόνο το κεφάλι μένει κάπως ελεύθερο, ξαπλώναν το μικρό, πάντοτε ανάσκελα.
Αφού το έδεναν με μια ειδική μάλλινη παρδαλή τριχιά(φασκιά), που την περνούν πολλές φορές στις τρύπες που υπάρχουν επίτηδες στις ημικυκλικές πλαινές σανίδες, έτσι που να είναι αδύνατο να λυθεί από μοναχό του, το σκεπάζανε.
Ήταν τόσο καλά στερεωμένο στη σαρμανίτσα, το μωρό, ώστε πολλές φορές οι μανάδες βύζαιναν το μωρό στρέφοντας ελαφρώς αυτήν και το σώμα τους, χωρίς να ελευθερωθεί το μωρό.
Για να μη πουμπωθεί (σκάσει) το μωρό , υπήρχε πάνω απ' το κεφάλι του εξάρτημα της κούνιας ειδικό ξύλινο στεφάνι, που το έλεγαν «κρόθο».
Έτσι το μωρό ανάπνεε και κοιμόταν άνετα και, κουνώντας το η μάνα του, νανουρίζοντάς το ταυτόχρονα, αποκοιμιόταν.
Στην εικόνα, τον ρόλο της σαρμανίτσας πήρε το σαμάρι τοποθετημένο ανάποδα. Διπλή η χρήση του, εκτός από τη γνωστή (το τοποθετούσαν στη πλάτη από το γαϊδουράκι), πολλές φορές οι αγρότισσες μανάδες παίρνοντας 
Charles Edward Wilson (1854 – 1951, English)
TWIXT SLEEP AND WAKING , 1903
ακουαρέλα, 52 x 38 εκ. (20,5 x 15 ίντσες)
Εμείς δεν ξέραμε ούτε μπάλες ούτε χαρταϊτούς ούτε σιδερόδρομους. Αυτά δε συνηθίζονταν εκεί, γιατί θέλουν παράδες κι εμείς δεν είχαμε. Ένα φτηνό βραγκανίδι [κουδουνίστρα] όλο όλο μάς έπαιρναν οι δικοί μας όταν ήμασταν μικρά, στη σαρμανίτσα, να μας το βροντάν αποπάνω και να μερώνουμε, να παύουμε το κλάμα. Αυτό το μοναδικό μας παιγνίδι φυλάγουνταν ύστερα για τ’ άλλα παιδιά που θα 'ρχονταν πίσω από μας. (Γιώργος Κοτζιούλας, Από μικρός στα γράμματα)
Charles Edward Wilson (1854 – 1951, English)
TWIXT SLEEP AND WAKING , 1903
ακουαρέλα, 52 x 38 εκ. (20,5 x 15 ίντσες)
ΑπάντησηΔιαγραφήΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ λήμμα Σαμαρίνα
"Η παλαιότερη γραπτή αναφορά του πατριδωνυμικού ΄΄σαμαρνιώτες΄΄ είναι σε ενθύμηση του 1786,[4] σύμφωνα με τη βόρεια ελληνική ιδιωματική προφορά, ΄΄Σαμαρ' νιώτ' ς και με μετάθεση του ΄΄ρ΄΄ ΄΄Σαρμανιώτ' ς΄΄. Οι ετυμολογήσεις της λέξης που έχουν προταθεί είναι, ή από τη λέξη σαμάρι ή από την Αγία Μαρίνα, στα βλάχικα Sta Marina. Η πρώτη είναι αυθαίρετη καθώς προέρχεται από τη φαινομενική εξωτερική-ηχητική συγγένεια των δύο λέξεων. Η δεύτερη ετυμολογική εκδοχή είναι πιο πιθανή λόγω του αρχικού τύπου του ονόματος της κωμόπολης Santa Maria και επειδή η κωμόπολη είναι βλάχικη είχαμε την εξής εξέλιξη: sta Maria > Sta Marina (σύγχυση ονομάτων Μaria- Marina καθώς θεωρούνται ισοδύναμα σε ορισμένα μέρη της Ελλάδος και εναλλάσονται) ή Sta Marina έχει την τοπωνυμική κατάληξη -ινα , η οποία επιχωριάζει στα ηπειρώτικα τοπωνύμια, όπως Σαρακίνα, Βοστίνα κ.α."
[4] Συμεωνίδης, σελίδες 201–202, υποσ. 2. στο
Συμεωνίδης, Χ.Π. (1967). «Σαμαρίνα» (pdf). Μακεδονικά (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών) 7: 200–209. doi:10.12681/makedonika.977.
"Τό όνομα Σαμαρίνα ετυμολογείται άπό παράδοση είτε από τό ούσ.σαμάρι είτε άπό την Άγια Μαρίνα, βλαχικά Sta Marina"
"Ό κάτοικος τής κωμόπολης ονομά¬ζεται Σαμαρινιώτης, δηλαδή, σύμφωνα με τη βόρεια ελληνική ιδιωματική προφορά, Σαμαρ’νιώτ’ς και με μετάθεση τού ρ Σαρμανιώτς. Ή παλιότερη γραπτή μνεία τού πατριδωνυμικοϋ ύπάρχει σέ ενθύμηση τού 1786:«Θύμησην να εχομεν όταν έριξαν οί σαμαρνιότες το μπόρτζι του ούσμάπεη καί του ήσούφαγα, όλο και το πλέρωσαν οί σαμαρνιότες»1. Ό τύπος του πα-τριδωνυμικοϋ Σαμαριναϊος είναι λόγιος και μεταγενέστερος"
"’Ανάμεσα στις ποικίλες σημασίες τής κατάληξης-ίνα ή πιό συχνή είναι ήδηλωτική τοΰ τόπου,όπου υπάρχει κάτι,λ.χ.Βοστίνα «τόπος όπου υπάρχει κερί» ή σύμφωνα μέ άλλη έρμηνεία «τόπος όπου ύπάρχουν όπωρικά» 3, Μπουκοβίνα ή Μουκοβίνα «τόπος όπου ύπάρχουν όξυές»4 κλπ.'Ώστε μέ τή βοήθεια τής τοπωνυμικής κατάληξης-ίνα έρμηνεύεται,νομίζω,αρκετά ικανοποιητικά ή μεταβολή:StaMaria «ή έκκλησία τής'Αγίας Μαρίας,ή Παναγία» -ήκα -τάλ.-iva ) StaMarina «ό τόπος όπου είναι ιδρυμένη ή έκκλησία τής Παναγίας»,δηλαδή ή Σταμαρίνα τοΰ δημοτικού τραγουδιού.
1 Α.Βακαλοπούλου,ε.ά.σ.23.
2 Πρβ.I.Λαμπρίδου,’Ηπειρωτικά μελετήματα. Ζαγοριακά,’Αθήνα 1870, σ.4L
3 Μ.Yasmer, Die Slavenin Griechenland,σ.24.
4 Μ.Vasmer, ε.ά.σ.143 καί 41.