Λιαριγκόβη, το Μεσαιωνικό Τοπωνύμιο/Μετόχιον στα Δίκαια του Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής (Μέρος 1ο)

Η μέχρι τώρα κρατούσα άποψη είναι:
«Η ΛΙΑΡΙΓΚΟΒΑ (ΛΙΑΡΙΓΚΟΒΗ) Συνέχεια του καταστραφέντος κάστρου ήταν ένας νέος μικρός οικισμός που ιδρύθηκε σε κοντινή απόσταση στα τέλη του 15ου αιώνα με αρχές του 16ου αιώνα από εργάτες μοναχούς του μετοχίου της αγιορείτικης μονής Κωνσταμονίτου και έλαβε την ονομασία Λιαρίγκοβα ή Λιαρίγκοβη (από τις σλάβικες λέξεις λιέρα (κόπρος) και γκοβνή (σωρός), δηλαδή σωρός κόπρου, επειδή η πεδιάδα ήταν τόπος βοσκής ζώων της μονής Κωνσταμονίτου). Η πρώτη σαφώς χρονολογούμενη αναφορά της Λιαρίγκοβας ή Λιαρίγκοβης γίνεται σε ένα φερμάνιο του 1750, το οποίο περιλαμβάνει έναν κατάλογο των μετοχίων της μονής Κωνσταμονίτου του Αγίου Ορους.» Πηγή: Δήμος Αριστοτέλη, τελ. προσπ 13/11/2022 http://www.dimosaristoteli.gr/gr/village/arnaia

📌 Κατά την άποψη μου (εκδοχή) το Λιαρίγκοβη,
ως Τοπωνύμιο/Μετόχιον στα Βυζαντινά Δίκαια του Παλαιοχωρίου και μεταγενέστερα,
σημαίνει «Ιλαρίωνα Ζώα»,
όπου ο Ιλαρίωνας είναι ο συγγενής (Nepos, Νέπωσι ;) του Αυτοκράτορα Αλεξίου Ά του Κομνηνού, Ηγούμενος της Μονής Κωνσταμονίτου και το 1098 μ. Χ. είναι Πρώτος του Αγίου Όρους.  

Πηγές:

✅ «Στους μέσους βυζαντινούς χρόνους, ανάμεσα στον 10° και τον 11° αι, οικοδομήθηκε στο κεντρικό κλίτος της ήδη κατεστραμμένης και εγκαταλελειμμένης παλαιοχριστιανικής βασιλικής ένας ναΐσκος μικρών διαστάσεων, αποτελούμενος από έναν ενιαίο χώρο περιορισμένης έκτασης. Στην ανατολική πλευρά του ναού αυτού διαμορφώθηκε μικρή ημικυκλική κόγχη, η οποία εγγράφηκε στη μεγάλη κόγχη της παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Ένα τμήμα της πρώτης σώζεται και είναι τοιχογραφημένο: διακρίνονται ξεκάθαρα τρία ζεύγη ποδών και το κάτω μέρος ενδυμάτων, τα οποία ανήκουν πιθανότατα σε παράσταση Τριών Ιεραρχών.»

Σπύρος Δ. Τσαφαράς, Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής & Αγίου Όρους 
https://inagioustefanouarnaias.com/%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%b9%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b9%ce%ba%ce%b1-%ce%b5%cf%85%cf%81%cf%85%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%80%cf%85%cf%81%ce%ba%ce%b1/

B.     ✅ 15 Ιουνίου 1348/1368 «[...] εις την Ραλίγκοβην μετόχιον εις όνομα τιμώμενον του Αγίου Στεφάνου», Νίκος Οικονομίδης,Archives de l'Athos IX, Actes de Kastamonitov, σελ. 84 

C.     ✅ «Από τον εξελληνισμό του βουλγαρικού τοπωνυμίου Ιlari(i) goveda (= του Ιλαρίου τα ζώα), προήλθε στα Ελληνικά η λέξη, αρχικά Ιλαρί γκόβα και έπειτα, με την αποβολή του αρχικού Ι- (γιώτα), απʾ όπου από τη γενική Λα-ριγκόβης της λόγιας γλώσσας προήλθε η ονομαστική Λαρίγκοβη.»
Αντώνης Ι. Θαβώρης, Σλαβικής Αρχής λέξεις στην Χαλκιδική – Λιαριγκόβη, Ελληνικά 68 (2018-2019), σελ. 167 

https://www.palaiochori.gr/2022/09/blog-post_22.html?fbclid=IwAR0MiqmNgMqt4gd3uArVuWElCTVkUyfu9DSo0s8C7tKtK2D-4-FmOIQ6_6I

D.     ✅  Ραλιγόβα, μετέπειτα Αρναία το 1928, στο κατάστιχο του 1478 καταχωρείται ως καλλιεργήσιμη γη του Παλαιοχωρίου και δεν είχε κατοίκους. Μεταξύ του 1478 και 1519 εξελίχθηκε σε χριστιανικό χωριό
Πηγή : Κολοβός Α. Ηλίας, Χωρικοί και μοναχοί στην Οθωμανική Χαλκιδική, 15ος - 16ος αιώνας, διδακτορική διατριβή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 2000

https://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/25498#page/1/mode/2up

E.     
✅ Σμυρνάκης  Γεράσιμος, Το Άγιον Όρος. Αθήνα 1903 , Ιλαρίωνας Πρώτος Αγίου Όρους στα 1098

http://athoslibrary.blogspot.com/2021/09/blog-post_6.html

✅ Η τοποθεσία του Παλαιοχωρίου Πνικαριά από όπου διέρχεται το ρέμα Παπαράδικο το οποίο πηγάζει από την πηγή "Μάννα" αναφέρεται ως "μετόχιον Πινακρά μετά των εν αυτω προσκαθήμενων Βλάχων" "εν τω καπετανικιω της Ρεβενικείας διακέιμ(ε)ν(ον)" στο Χρυσόβουλο Λόγο του Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγου στις 4 Δεκεμβρίου 1275. (10. CHRYSOBULLE DE MICHEL VII PALEOLOGUE, Actes de Xeropotamou, Archives de L'Athos III, ed. J. Bompaire.-Paris:1964, σελ. 92)

✅ Μεσαιωνικό/Βυζαντινό Εθιμοτυπικό κατά την αναβίωση του Παλαιοχωρινού Εθίμου Ιστορικής Μνήμης "Τ΄Χαλκού Τ΄Αλώνι" που λαμβάνει χώρα την 3η ημέρα της Διακαινησίμου στο προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ

"Το Αρμενικό Αναγνωσματάριον προβλέπει για τις μέρες της Εβδομάδας της Διακαινησίμου μία και μόνο λειτουργική σύναξη⁵³⁰. Ο κανών των συνάξεων αυτών, οι οποίες διεξάγονται στο Μαρτύριον  –  Παρισινός και Ιεροσολυμιτικός κώδικας  –  ή στην Αγία Ανάσταση  –  κώδικας Ερεβάν  –  (Δευτέρα), στο Μαρτύριον του Πρωτομάρτυρος Στεφάνου⁵³¹ (Τρίτη), στην Αγία Σιών (Τετάρτη), στο Όρος των Ελαιών (Πέμπτη), στον Γολγοθά (Παρασκευή) και στην Αγία Ανάσταση (Σάββατο), συμπεριλαμβάνειένααντιφωνκόψαλμό⁵³², ένα ανάγνωσμα από τις Πράξεις⁵³³, ένα ανάγνωσμα από την καθολική επιστολή του Ιακώβου 534 (Τετάρτη-Σάββατο), το αλληλούια⁵³⁵ και μία ευαγγελική περικοπή ⁵³⁶. 

⁵³¹ Τα λείψανο του Πρωτομάρτυρος ανακαλύφθηκαν τον Δεκέμβρη του  415  στην ΑγίαΣιών. Το  439  (15  Μαΐου) το παλαιό Μαρτύριον αντικαταστάθηκε από ένα μεγαλοπρεπές κτίριο. Συνάξεις στο Μαρτύριον του Αγίου Στεφάνου πραγματοποιούνταν επίσης στις  27  Δεκεμβρίου και τη δεύτερη ημέρα των Θεοφανίων (βλ. RENOUX, Le  codex  arménien, ΙΙ,  230-233  και  79).  Ο αντιφωνικός ψαλμός και το αλληλούια του κανόνος της Τρίτης της Διακαινησίμου συσχετίζονται με τη μνήμη του Αρχιδιακόνου." Πηγή: FRANCISCO JAVIER GARCÍA BÓVEDA,ΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007, σελ. 139

Λέξεις – Κλειδιά
Βλάχοι και Άγιον Όρος
Λιαρίγκοβη, Σαμαρίνα
Δίκαια Παλαιοχωρίου / Αραβενικείας / Λιβαδίων
Πνικαριά , Κασσαλούπων, Κοντογρίκου
Εβδομάδα της Διακαινησίμου - Άγιος Στέφανος

© Ρίμπας Αθ. Αστέριος
Ειδικός σε θέματα Πολιτισμού και Νέων Τεχνολογίων/Πληροφορικής

 

 

1η Δημοσίευση: