Παλαιοχώριον (Θεσσαλονίκης - Χαλκιδικής)

 

" Κατηφορίζοντας από τα Στάγειρα,

την πατρίδα του Αριστοτέλη,
λίγο μετά το Παλαιοχώρι
ταξιδεύεις στον γεμάτο στροφές δρόμο
έχοντας στα δεξιά σου το πανέμορφο βουνό,
τις υπώρειες του Κάκαβου και
στα πόδια σου απλώνεται ο κόλπος της Ιερισσού."

Στο Λεκανοπέδιο του Παλαιοχωρίου και στις όχθες του ΜΕΓΑΛΟΥ ποταμού ο οποίος  πηγάζει στην Ορεινή Χαλκιδική και εκβάλει στον κόλπο της Κασσάνδρας (Ορμύλια), η κατοίκηση μαρτυρείται από την 2^η Χιλιετία π.Χ. με βάση τα ανασκαφικά ευρήματα στην θέση Καστέλλι Νέπωσι. Στους Ιστορικούς Χάρτες και στις Γραπτές πηγές αυτό το ποτάμι/ρέμα/rivera διακρίνεται με διάφορες ονομασίες όπως: Χαβρίας/Champrius ή Μεγάλου Ρέματος ή Μέγα Ρέμα ή Μέγα Ποταμόν ή Ποταμόν ή ποταμός Ερμυλείας/Σερμύλης/Sermylo River ή et Amnites ή ποταμός Ποκρέντος/Κοπρέντος (Rebenikeia) ή Παλαιοχωρινό Ρέμα.

Ανασκαφικά ευρήματα που ενισχύονται και από το Βασιλικό Έγγραφο – Οριοθεσία του  350-300 π.Χ. με αναφορές στους ποταμούς Αμμίτης και τους παραποτάμους του Μάνης και Πατερίσκο, το βουνό Ερμαίον, τα Τοπωνύμια (Επτάδρυον, Πρίνος, Λευκή Πέτρα κλπ) αλλά και στα Αγροτικά Ιερά (Ερμαίον, Διοσκούριον, ιερόν Αρτέμιδος κλπ) τα Μονοπάτια, τους Δρόμους και τους Ιδιωτικούς Αγρούς της περιοχής (πχ. Ευγέωνος χωριά). [ Ερμή(υ)(ι)λει(ι)αν (; , ?) ]

Σέ ιστορικούς χάρτες πολλές φορές δεξιά του ποταμού και πέριξ συνήθως την σμίξη των δύο παραποτάμων του, απεικονίζεται η Αρχαία Θρακική πόλη Augiea (Αυγεία) ή Augea ή Augate ή Augaea ή Augata.

Σε Πτολεμαϊκούς Χάρτες αλλά και στις γραπτές μαρτυρίες γίνονται αναφορές για την Chalcis ή Χαλκίς των «Χαλκιδέων επί της Θράκης», πέριξ του μεγάλου ποταμού της Χαλκιδικής που συνήθως τον ονοματίζουν ως Chabrius ή Chabria ή Χαβρία ή Cillabro. Μία απεικόνιση (μετά την σμίξη των δύο παραποτάμων του όταν αυτοί απεικονίζονται), στα γεωγραφικά όρια του Παλαιοχωρίου (Chalcidicae/Chalkidica, ιστορικά η γεωγραφική περιοχή στα βορειοανατολικά της χερσονήσου η οποία έδωσε το όνομά της σε όλη την χερσόνησο που σήμερα ονομάζουμε ως Χαλκιδική) και σε σημείο που η εγγύτητα της να ταυτίζεται/ προσδιορίζεται με την εκμετάλλευση των μεταλλείων/δασών πέριξ των Αγραμμάδων, των Σκουριών (ανασκαφικά ευρήματα από τον 2ο αιω. π.Χ.), στα Βυζαντινά Σιδηροκάυσιαν.

Στα 424 π.Χ ο Θουκυδίδης μας δίνει την πληροφορία ότι ο Στρατηγός Βρασίδας έχει στρατοπέδευση στην περιοχή μας την οποία ονοματίζει ως εξ Αρνών (Calarna ή Καλάρνα ή Turis Calarnea), σε ένα ιστορικό χάρτη του Μεσαίωνα την βρίσκουμε ως Arnea στην διχάλα που ενώνει τους δύο παραποτάμους του Χαβρία ποταμού (σε μεταγενέστερη/σύγχρονη ιστορική ανάλυση με χαρτογραφική προσέγγιση απεικονίζεται -κατά εκτίμηση του συγγραφέα- στις εκβολές του Πιάβιτσα ποταμού στον Ακάνθιο Κόλπο.)

Κατά τον 5^ο αι η ανασκαφή στο Καστέλλι θέση Νέπωσι έδειξε την πρώτη προσπάθεια οχύρωσης του. Παθαίνει σοβαρές ζημιές τον 6^ο αιω. μάλλον λόγω σεισμού και την δεκαετία του 910 μ.Χ. τελείται εκτεταμένη επισκευή με την αρωγή του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ΄ του Πορφυρογέννητου, της μητέρας του Ζωής Καρβουνοψίνας και του Πατρικίου Μιχαήλ του Στυπειώτη όπως μας μαρτυρά η κτητορική επιγραφή των επισκευών του 917/918 μ.Χ που βρέθηκε. Εντός των τειχών του αναπτύσσεται μεγάλος οικισμός. Το Καστέλλι εγκαταλείφθηκε τον 14^ο αιώ αποτέλεσμα των καταστροφών εκείνης της ταραγμένης περιόδου από την Καταλανική Εταιρεία και την μετέπειτα επικράτηση των Οθωμανών.

Εντυπωσιακά τα ευρήματα στις γειτονικές περιοχές Καστέλλι θέση Νέπωσι, Αγραμάδες και Χονδρή Ράχη με υπολείμματα εγκαταστάσεων από Αρχαίες επεξεργασίες με εκκαμινέυσης (ελουβιακό κοίτασμα) και "πλυντηρίων" σε αλλουβιακές αποθέσεις και προσχώσεις. 

Στις αρχές του 14ου αιω. (1320-1321) έχουμε την πρώτη γραπτή αναφορά στο Παλαιοχώριον όταν οι απογραφείς Κωνσταντίνος Περγαμηνός και Γεώργιος Φαρισαίος παραδίδουν στην Ι.Μ. Ξηροποτάμου τον Περιορισμό των αγαθών της στα χωρία Συμεών, Κοντογρίκου και Κοσλά στην Χαλκιδική. "... (και) το πλ(η)σ(ίον) αυτ(ού) [λί]θινον [σ]ύνορον αφίη[σι] τα [δί]καια της Ρεβενικεί(ας), παρα[λαμβάνει] τα των Κασα[λούπ(ων)], καθαρ(ώς) [π]ρ[ο(ς)] άρκτον [όρων], περπα[τεί] την ρά[χιν], ευ[ρίσκει εις] την οδ[όν την] από του Κοντογρίκου [εις το] Παλαιοχώρ(ιον) απάγουσ(αν) λίθινον [σύνορ(ον)], διέρχετ(αι) την Σκορίβιτζαν, φτάνει την κιστέρ[ναν] είτα ορμά προ(ς) βορραν, διέρχετ(αι) τ(ους) σκλήθρ(ους), ενούται τοι(ς) δικαίοις τ[ων] Λιβαδίων, απέρχετ(αι) [εις τον] Γράν[τζον] ένθα (και) αντί [συν]όρ[ου] τμήμα κίο[νος] μαρμάρινο ίσταται, αφίηση τα δίκαια των Λιβαδίων,[ε]χ[ε]ται των δικαίων της σεβά[σμιας] μονής της Λαύ[ρας], κατερχ[ετ(αι) και ει]σέρχετ(αι) εις τ(ον) ποτα[μ(όν)] τον από τ(ων) Λιβα[δί]ων κατερχόμ(εν)ων ... ", ενώ με βάση τα έγγραφα του Αγίου Όρους από τον 11ο αιω υπάρχει η αναφορά στην περιοχή μας ως Κάστρο ή Ποταμό του Προκρέντος ή Κοπρέντου, ως Καστέλλι ή Κάστρο ή Επίσκεψις ή Καπετανίκιω της Αραβενικειας ή Ρεβενικείας ή Ραβενίτζης και για το "μετόχιον Πινακρά μετά των εν αυτώ προσκαθήμενων Βλάχων" "εν τω καπετανίκιω της Ρεβενικείας διακέιμ(ε)ν(ον)".

Στην κορυφή του όρους Καμήλα (khamilo vouni στους βρετανικούς στρατιωτικούς χάρτες, Καστέλλι με 913m σε ελληνικούς και Παλαιοχώριον) υπάρχει ένα πλάτωμα (όπως απεικονίζεται και στο χάρτη) που οροθετείται στο υψόμετρο 880m.

Εντός αυτής της οροθέτησης υπάρχουν δύο σημεία κορυφής σε σημεία [Α] ~ 900m έως 909,79m όπου δείχνει βατό πλάτωμα (Καστέλλι)

και

[Β] βορειότερα σε 500μ, ~ 900 έως 907,83m.

Αυτό δε γίνεται ακόμη μεγαλύτερο σε έκταση όταν η περίκλειστη οροθετική λογική γίνει το υψόμετρο 840m, όπου σε αυτή την περιοχή υπάρχουν και εμφανή σημάδια από ερείπια κτίσματος (στα ΝΔ σε απόσταση ~350m από το [Α])

Λεπτομέρεια από Greek Ptolemy map of Europe c. 1300. In Vatican library.

Υπάρχουν σοβαρές γραπτές ενδείξεις/αποδείξεις που ενισχύουν την εκδοχή ότι στην κορυφή του βουνού Καμήλα βρίσκεται το υστεροβυζαντινό/μεταβυζαντινό ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΝ και η ΚΑΘΕΔΡΑ ΤΟΥ ΚΟΛΟΒΟΥ ως περιοχή ΚΑΚΑΒΟΣ / ΣΙΔΗΡΟΚΑΥΣΤΟΥ. Στην γεωγραφική περιοχή μην παραβλέπουμε τις Αγραμάδες (Στανούλαν μέγα). Στα δε βορειότερα το ΚΟΝΤΟΓΡΙΚΟΥ (η Χωρούδα κοντά στο Ρέμα Λοτσάνικο) και η Σκοροβίζα, περιοχή Σκουριές με ανασκαφικά ευρήματα του 2ου αιω. π.Χ. Είναι πλέον ξεκάθαρο στους μελετητές ότι στους Βυζαντινούς χρόνους και τους πρώτους Οθωμανικούς, η ΒΑ Χαλκιδική αποκαλείται ως ΣΙΔΗΡΟΚΑΥΣΙΑ.

Αρχαιολογικού ενδιαφέροντος Τοποθεσίες στο Νέπωσι/Αγραμαδες/Χονδρη Ράχη, στην Καμήλα/ Καστέλι/Παλαιοχώριον, στην Κρανιά/Κασάλπα, στις Σκουρίες/Κάκαβος, στην Ντούνια/Κρανιά/Βαλτούδα, για την ταυτοποίηση στο χώρο Αρχαίων πόλεων "Augea", "Chalkis", "εξ Αρνών" των Χαρτών/Γραπτών Πηγών.

Από την υστεροβυζαντινή περίοδο του 14- 15ος αιω. το χωριό έχει την ευλογία να φιλοξενεί μέχρι και τις ημέρες μας την Θαυματουργή εικόνα του ΑΡΧΩΝ ΜΙΧΑΗΛ ο οποίος είναι και ο Πολιούχος του χωριού μας.
Μια εικόνα/αγιογραφία Κρητικομακεδονικής τέχνης όπου εμφανίζονται πολλά σημαντικά στοιχεία για την αυτοκρατορική (ιπποτική) ενδυμασία της Μεσαιωνικής/Βυζαντινής Εποχής (1360-1420). Στην Βυζαντινή εποχή υπήρχε μια εκτεταμένη έκταση στην ΝοτιοΑνατολική Χαλκιδική πρό Άθω, που είχε σύνορα στα ΒΑ την Ρεβενικεία, στα ΝοτιοΑνατολικά το Μεταγγίτσι, στα Δυτικά τα Δίκαια Ιβήρων και Ρωσικού (Λέσκαν), στα Νότια έφτανε έως τα Πυργαδίκια και λεγόταν Δίκαια Δοχειαρείου.

Στα 1500 περίπου είναι στα χωριά που παράγουν κάρβουνα για την μεταλλευτική δραστηριότητα στα Οθωμανικά Σιδεροκαύσια. Τα χωριά που παρήγαγαν κάρβουνο στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς και επί βασιλείας του γιου του Σελίμ Β', ήταν τα παλιά βυζαντινά χωριά Ρεβενίκεια (Ραβενίκ, σήμερα Μεγάλη Παναγία) και Παλαιοχώρι (Παλιοχόρ), καθώς και τα χωριά Yeniköy (μετέπειτα Νοβόσελο, σήμερα Νεοχώρι), Ραλιγκόβι (Raligova, μετέπειτα Λιαρίγοβη, σήμερα Αρναία) και Βαρβάρα, που είχαν δημιουργηθεί μετά την οθωμανική κατάκτηση.

Το Παλαιοχώρι επί Οθωμανικής περιόδου όμως δεν ανήκει στα Μαδεμόχωρια και είναι στην δικαιοδοσία του Αρχιευνούχου του χαρεμιού του Σουλτάνου [Χάσι του Λόγγου (Longoz ή Langaza), Ναχεγιές Παζαργκιάχ]. Ένα γεγονός σε συνέχεια της Βυζαντινής λογικής "Παλεοχόρη του Παλεολώγου" / Nepos [Ο Ιλαρίωνας (Συγγενής Αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ Κομνηνού, Πρώτος Αγίου Όρους στα 1098, Ηγούμενος Ιεράς Μονής Κωνσταμονίτου) και το καταγεγραμμένο άμεσο ενδιαφέρον της οικογένειας των Μουζαλώνων και των αυτοκρατορικών οικογενειών των Μακεδόνων και των Παλαιολόγων.]!

Αυτή η ανθρώπινη εγκατάσταση, με την πάροδο του χρόνου, αναπτύσσεται πληθυσμιακά στο ΒΑ τομέα του λεκανοπεδίου Παλαιοχωρίου (Καστελούδι Ντούνιας/Κρανιάς)  λόγω έλλειψης ξυλείας που παρατηρείται εκείνη την εποχή για την παραγωγή κάρβουνου, με ταυτόχρονη περίοδο παρακμής της μεταλλευτικής δραστηριότητας στα Σιδηροκαύσια.
Σε αυτές τις μετακινήσεις του Μεσαιωνικού Χωριού προστίθενται ή είχαν προστεθεί σταδιακά, κάτοικοι των: Λιβαδίων, Κασσαλούπων, Πινάκρα (Βλάχοι), Κάστρου Καμήλας (Παλαιοχώριον) , Καστέλλι Νέπωσι (Ποκρέντος έως 10ο αιω., Αραβενικείας/1349), Κοντογρίκου (Χωρούδα), Γραδίστα (Παλιοχώρι), λαϊκοί Αγίου Όρους, Πραβήτας κλπ πέριξ της θέσης Καστελούδι στις Ντούνια/Κρανιές (επαναλαμβάνεται το Τοπωνύμιο Κρανιά/Κρανιές). 
Στην όμορη Βαλτούδα έχει βρεθεί βάση και μέλη μαρμάρινου κίονα οριοθέτησης των Δικαίων Λιβαδίων.

Η οικιστική της ανάπτυξη εξελίσσεται και πυκνώνει (το κύριο παρακλάδι) με κατεύθυνση προς Παλιόχωρες, περιοχή στις παρυφές του λοφίσκου της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (1832) με τελική εγκατάσταση λόγω της εμφάνισης ασθενειών (επικλήσεις σε Αγία Ζώνη), προς τα τέλη του 19ου αιω, την τοποθεσία που σήμερα συναντάμε τον σύγχρονο οικισμό Παλαιοχώρι.

Το 1793 περιηγείται το Παλαιοχώρι ο Γάλλος πρόξενος στην Θεσσαλονίκη Espirit m. Cuisinery. Στο Voyage dans la Makedonie περιγράφει έναν δυναμικό οικισμό και κλείνει την τρισέλιδη αναφορά του στο Παλαιοχώρι και στον Παλαιοχωρινό ο οποίος τον φιλοξένησε με την ιστορική ρήση «[...]με μεγάλη μου λύπη αποχωρίστηκα από αυτόν τον Έλληνα κάτοικο σίγουρα της αρχαίας αυτής Χαλκιδικής [...]»

        Οι Παλαιοχωρινοί συμμετείχαν ενεργά στον ξεσηκωμό του Έθνους το 1821 με τον Εμμανουήλ Παππά. Στην επανάσταση του Τσάμη Καρατάσου στα 1854 καταγράφεται μάχη μεταξύ Ελλήνων Κλεπτών και Οθωμανών. Αυτή η συνεχής αγωνία για Ελευθερία και Εθνική Ανεξαρτησία συνεχίζεται και σε όλη την μετά εποχή, με την παρουσία "κλεπτών".
Η δικαίωση ήρθε με την απελευθέρωση μας από τον Οθωμανικό Ζυγό ως απόρροια του Μακεδονικό Αγώνα. Ένας διαρκής αγώνας των με Ελληνική και Χριστιανική συνείδηση κατοίκων του, σε όλο το χρονικό εύρος της Οθωμανικής Σκλαβιάς των 582 χρόνων (1430-1912) όπου το Παλαιοχώρι συρρικνώθηκε, λεηλατήθηκε, "δάνεισε" ονόματα και λογικές.
Άντεξε όμως στο πέρασμα του χρόνου και δεν εξαφανίστηκε παρά το συνεχές damnatio memoriae!
Μια Ιστορική Μνήμη η οποία κρατήθηκε ζωντανή στο πέρασμα του χρόνου μέσα από το έθιμο της 3^ης ημέρας της Διακαινησίμου  «Τ΄ Χαλκού τ΄ Αλώνι», όπου ταυτόχρονα η συμμετοχή των κατοίκων στα εθιμικά δρώμενα διαφυλάττει και Μεσαιωνικές/Βυζαντινές Εθιμοτυπίες. 
Τραγουδιόνται και χορεύονται τρία δημοτικά τραγούδια (Ακριτικά, Αγιάννηδες): 
Τ΄ Χαλκού τ΄ Αλώνι, το Λαλήσει Κουκί Μ΄ και το Σύρμου μ΄ Μαλαματένιο 

Ένα σημαντικό εκκλησιαστικό κειμήλιο είναι η απεικόνιση της Παναγίας ως Βρεφοκρατούσα με τον Χριστό που στην βάση της και εκατέρωθεν εμφανίζονται οι μορφές των Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης. Μια εικόνα/αγιογραφία η οποία όπως και το δώρο των μοναχών του Αγίου Όρους στον Ρώσσο Μεγάλο Δούκα Αλεξέι (στα 1875), αλλά και οι επιζωγραφήσεις (στα 1831 και 1872) επί της κτιτορικής εικόνας στην μονή Δοχειαρείου (Γοργοεπήκοος το 1563) είναι σε κλασική ρωσική αναγεννησιακή τέχνη (Γοργοϋπήκοος). Η μεγάλων διαστάσεων αγιογραφία/εικόνα της Παναγίας στο Παλαιοχώρι είναι δια χειρός Γέροντα Χατζηγιώργη του Αθωνίτη [γεν. 1809 - απ. 17(30)/12/1886] και ιστορήθηκε στα 1864 μ.Χ. Τον βίο αυτού του ασκητή μας τον περιγράφει ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης στο έργο του "Ο άγιος γέροντας Χατζηγιώργης" και ο Γεράσιμος Σμυρνάκης στο έργο του "ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ" (1903)!

Στα τέλη του 19^ου αιω και στις αρχές του 20^ου αιω. καταγράφεται η παρουσία στο χωριό λόγω της βιοποριστικής αναζήτησης του αλλά και με την δημιουργία οικογένειας, ο πραγματικός  Γιώργης  Ζορμπάς (Αλέξης Ζορμπάς). Εδώ στο Παλαιοχώρι τον πρωτογνώρισε  ο Νίκος Καζαντζάκης. Ο Καζαντζάκης στο πρόσωπο του Ζορμπά βρίσκει έναν "ψυχικό οδηγό, έναν γκουρού όπως λένε οι Ινδοί, ένα γέροντα όπως λένε οι καλόγεροι στο Άγιον Όρος" και γίνεται ο κεντρικός ήρωας του στο ομώνυμο μυθιστόρημα Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά στα 1946. Ένας χαρακτήρας ο Ζορμπάς που αποτελεί αναμφισβήτητα μία από της σημαντικότερες σπουδές πάνω στην παθιασμένη φύση του ανθρώπου, αλλά ταυτόχρονα είναι και ο εμπνευστής του Μίκη Θεοδωράκη όταν μας χάρισε τις δύο νότες του ομώνυμου σκοπού (συρτάκι) τις οποίες όταν τις ακούς ... ακούς Ελλάδα. Πρώτη παρουσίαση του συρτάκι στην ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη (Zorba the Greek) με τα 3 Όσκαρ το 1964. 

Στην άκρη του χωριού με κατεύθυνση προς  Νότο υπάρχει μεγάλο εξωκλήσι αφιερωμένο στην μνήμη το Αγίου Αθανάσιου του Αθωνίτη ο οποίος θεωρείται ο θεμελιωτής του μοναχισμού στον Άθω.

Στις 14 Αυγούστου 1948,  πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε από τους Συμμορίτες πληρώνοντας και βαρύ τίμημα αίματος. Ήταν την χρονική περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα δοκιμάζεται λόγω του Εμφυλίου Πολέμου (3/1946 έως 8/1949).

Οι διοικητικές μεταβολές μετά την Απελευθέρωση της Μακεδονίας από τον Οθωμανικό Ζυγό:

✒ Παλαιοχώριον (Θεσσαλονίκης)

ΦΕΚ 152Α - 09/07/1918, Ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητας Παλαιοχωρίου

ΦΕΚ 212Α - 02/09/1924, Ο οικισμός αποσπάται από το νομό Θεσσαλονίκης και υπάγεται στο νομό Χαλκιδικής

✒ Παλαιοχώριον (Χαλκιδικής)

ΦΕΚ 212Α - 02/09/1924, Ο οικισμός αποσπάστηκε στο νομό Χαλκιδικής από το νομό Θεσσαλονίκης

16/10/1940, Ο οικισμός αποσπάται από την επαρχία Χαλκιδικής του νομού Χαλκιδικής και υπάγεται στην επαρχία Αρναίας του νομού Χαλκιδικής

ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997, Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Παλαιοχωρίου και προσαρτάται στο δήμο Αρναίας

ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010, Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Αρναίας και προσαρτάται στο δήμο Αριστοτέλη

/*/

Σύνηθες οι κάτοικοι του χωριού να απογράφονται:
ώς Αγρότες / Γεωργοί και
ως Εργάτες / Μεταλλωρύχοι.
Μια βασική ασχολία των κατοίκων είναι η υλοτομία και τα προϊόντα αυτής. Η κτηνοτροφία είναι ανεπτυγμένη, με κυριότερο τομέα τα αιγοπρόβατα, την αγελαδοτροφία και την οικόσιτη χοιροτροφία και πτηνοτροφία. Επακόλουθο αυτής της δραστηριότητας είναι τα μοναδικά τυροκομικά προϊόντα, τα υφαντά, τα εργόχειρα και διάφορα προϊόντα χειροτεχνίας. Η μελισσοτροφία δείχνει να αναγεννάται  Η γεωργία έχει κυρίως ως αντικείμενο της την καλλιέργεια δημητριακών, αρωματικών φυτών και αγροτικών προϊόντων (χόρτα κλπ) για κτηνοτροφική χρήση. Στο χωριό στις οικιακές καλλιέργειες παράγονται αγροτικά προϊόντα υψηλής βιολογικής ποιότητας, όπως οι πασίγνωστες πατάτες του τα λάχανα (καρπολάχανο στην ντοπιολαλιά),τα φασόλια (ειδικά τα κίτρινα), καλαμπόκι (κουκνάρες στην ντοπιολαλιά) και οι ντόπιες ντομάτες. Υπάρχουν και δενδρώδεις καλλιέργειες με οπωροφόρα δέντρα, καστανιές, καρυδιές, ελάτων, ακακίες και λεύκες. Παλαιότερα υπήρχε καλλιέργεια καπνού και αναπτυγμένη σηροτροφία. 

/*/

Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια για ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, μέσα στα πλαίσια της φέρουσας ικανότητας των υποστηρικτικών οικοσυστημάτων, λαμβάνοντας υπόψη την Προστασία του Περιβάλλοντος αλλά και τη Βιωσιμότητα των ενεργειών.
Μία προσπάθεια που έρχεται σε σύγκρουση με την Μονοκαλλιέργεια της Μεταλλευτικής Δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή της ΒορειοΑνατολικής Χαλκιδικής. Μία εμμονή η οποία οδήγησε σε συρρίκνωση πληθυσμού όπως με οδύνη διαπιστώνουμε στην αντιπαραβολή των στοιχείων της απογραφής του 2011 με του 2021. 
Καθημερινή είναι ΠΛΕΟΝ και η τριβή των κατοίκων, των συλλόγων πολιτισμού για προώθηση του Τουριστικού προϊόντος στο χωριό μας, με ανάδειξη των μοναδικών χαρακτηριστικών του, το οποίο το συνθέτουν:

✅   Η παρουσία του αληθινού Ζορμπά, του γνωστού ήρωα του Καζαντζάκη, αλλά και του ίδιου του Καζαντζάκη στο χωριό μας

✅   το Καστέλλι Παλαιοχώριον της Κορυφής στο Όρος Καμήλα, το Καστέλι Παλαιοχωρίου στην θέση Νέπωσι, το Καστελούδι Λιβαδίων και των άλλων μνημείων πολιτιστικής (ιστορικής και άυλης κληρονομιάς), σε συνδυασμό με την ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής Κεντρική Πλατεία του χωριού μας με την Βυζαντινού/Μοναστικού τύπου Φιάλης.

✅   Η εικόνα Άρχων Μιχαήλ, της Παναγίας Παλαιοχωρίου, της Αγίας Ζώνης και πολλών Εκκλησιαστικών/Θρησκευτικών κειμηλίων,

✅   Τα προϊόντα Υφαντικής, Λαϊκής Χειροτεχνίας και της πλούσιας Λαογραφίας του.

✅   Οι μοναδικές γαστριμαργικές επιλογές και περιηγήσεις με βάση τα Τοπικά Προϊόντα του χωριού μας.

✅   Ο περιβάλλον χώρος ανάπτυξης του οικισμού στο Λεκανοπέδιο του Παλαιοχωρίου και στις παρυφές του όρους Καμήλα τα οποίο αποτελεί ένα από τα ομορφότερα δάση της Ελλάδας με μια μοναδική βιοποικιλότητα!

/*/